Мақсаты – Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету критерийлерін ғылыми негіздеу – халықтың көптеген әлеуметтік топтарын қозғайтын халықаралық және ұлттық сипаттағы көп қырлы аспектілердің бірі.
Әдістері – аналитикалық, салыстырмалы талдау, экономикалық-статистикалық, себеп-салдарлы.
Нәтижелері - мақалада елдегі азықтүлік мәселесінің жай-күйі, проблемалары және шешімі ашылады. Авторлар соңғы онжылдықта республиканың аграрлық өндірісінің тұрақты дамып келе жатқанын атап өткен. Бұл тұрғындарды азық-түлікпен қамтамасыз ету деңгейін арттыруға мүмкіндік береді. Тек өткен алты жылда ауыл шаруашылығы өнімі көлемінің өсуі жан басына шаққанда 6,3%-дан 2,5 есеге дейін құрады. Алайда, бұл тағам өнімдерінің жекелеген түрлерін ғылыми негізделген тамақтану нормаларына сәйкес тұтынуға мүмкіндік бермейді. Аграрлық азық-түлік саласындағы экономикалық саясатты импорттық азық-түлік тауарларын жеткізу де айқындайды. Аграрлық азық-түлік саласындағы экономикалық саясатты импорттық азық-түлік тауарларын жеткізу де айқындайды. Мақалада АӨК-нің қандай өнімі бойынша Қазақстан басқа мемлекеттерге тәуелді болып табылатыны көрсетілген. Оның экспорт деңгейі талданады, осы процесті тежейтін негізгі себептер қорытындыланады.
Қортындылар - қазіргі уақытта ауыл шаруашылығы өндірісінің едәуір үлесі шикізаттың төмен сапасымен сипатталатын, оны халықаралық талаптар бойынша стандарттарға сәйкес өңдеуді қиындататын және салалардың өнімділігі бар жеке аулаға тиесілі. Елдің аграрлық секторында материалдық-техникалық ресурстармен жарақтандырудың әлсіздігі. Ауыл шаруашылығы алқаптарының үлкен аудандары босалқы жерлерде орналасқан, олардың игерілуі ет өндірісінің екі есе өсуіне және жұмыспен қамту проблемаларын шешуге ықпал етер еді. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді қолдауда, ең алдымен субсидиялау негізінде ұлғайту және ғылыми зерттеулерді қаржыландыру көлемін кеңейту жөнінде шаралар қажет. Тұрақты азық-түлік жағдайы - өмір сүру сапасын айқындайтын және өзінің мәні бойынша Мемлекеттік басқару тиімділігінің көрсеткіштері болып табылатын экономикалық, әлеуметтік және экологиялық параметрлер жүйесі сенімділігінің шарттарының бірі.

Мақсаты – Қазақстанның аграрлық секторының қазіргі жай-күйін талдау, проблемаларды анықтау және пандемия жағдайында оны дамыту жөнінде ұсыныстар әзірлеу.
Әдістері – жүйелік тәсіл, функционалды, фактілерді жинау және жалпылау, статистикалық-экономикалық.
Нәтижелері – COVID-19 кезінде республиканың аграрлық нарығының жұмыс істеу ерекшеліктері қаралған. Әлемдік пандемияның агроөнеркәсіптік өндіріс көлеміне, баға деңгейіне, азық-түлікке сұраныстың шамасына, өнімнің экспорты мен импортына, аграрлық саясаттың тиімділігіне әсер етуінің нақты деректері ұсынылған. Әлемдік пандемияның агроөнеркәсіптік өндіріс көлеміне, баға деңгейіне, азық-түлікке сұраныстың шамасына, өнімнің экспорты мен импортына, аграрлық саясаттың тиімділігіне әсер етуінің бағыттары мен нақты деректері ұсынылған. 2021 жылғы жаздың ауа-райының қолайсыздығынан, сондай-ақ жануарлар мен құс ауруларынан туындаған жағдай, қиындықтар мен асқынулар көрсетілген. "Ауыл шаруашылығы - өнеркәсіп" тізбегінің үзілуі, шекаралардың жабылуына және логистикалық тізбектердің жұмыс процесінде ауытқуға байланысты басқа елдерден жеткізілімдердің бұзылуы байқалады. Авторлар агроөнеркәсіптік кешенге мемлекеттік және жеке инвестициялардың қысқару себептерін көрсетеді. Реформалауға және өзін-өзі дамытуға сезімталдық типологиясы бойынша саланың инерциялық түрі көрсетілген, бұл коронавирус жағдайында мемлекеттік бағдарламаларды іске асырудың төмен тиімділігін анықтайды.
Қортындылар – қазіргі уақытта тәуекелдерді азайту үшін ірі кәсіпорындарға қарағанда сату көлемін азайтқан және тұрақсыз қаржылық жағдаймен ерекшеленетін шағын кәсіпорындар мен фермаларды қолдау қажет. Аграрлық салада жоғары сапалы экологиялық таза тамақ өнімдерін өндіруге назар аударылуға тиіс; аграрлық азық-түлік нарығында ірі сауда желілеріне балама ретінде цифрлық платформаларды пайдалана отырып кооперативтік сауда мен өткізу негізінде бәсекелестікті кеңейтудің маңызы зор.

Мақсаты - Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешеніндегі қызметті тиімді басқару және ынталандыру үшін инвестициялық жобалаудың ұйымдастырушылық-экономикалық аспектілерін зерттеу.
Әдістері - библиометрикалық, топтастыру және жалпылау, бақылау, синтез және салыстырмалы талдау.
Нәтижелері - инвестициялық менеджмент жобаларын оңтайландыру бойынша алғашқы дереккөздерге шолу жасалған. Covid-19 пандемиясы жағдайында елдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайға баға берілген. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы салаларының) өсуі байқалады. Соңғы тоғыз жылда "негізгі капиталға инвестициялар" құрылымында аграрлық секторға инвестициялардың үлесі айқындалды. Субсидиялау, жеңілдікті салық салу, кедендік баждарды ұсыну негізінде жобалық қаржыландыру саласында ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді мемлекеттік қолдаудың нысандары мен шаралары жинақталған. Республиканың өңірлері бойынша инвестициялық жобалардың іске асырылуы көрсетілген. Инвестицияларды бөлуге және өңдеу зауыттарын, фермаларды, жылыжайларды құруда жаңа ақпараттық технологияларды, цифрлық жүйелерді енгізу қажеттігіне баса назар аударылған. Техника мен жабдықтың негізгі түрлерінің жай-күйіне талдау жасалған, олардың тозуының жоғары дәрежесі көрсетілген.
Қортындылар - инвестициялық дизайн қажетті инвестициялардың мөлшерін бағалауға, экономикалық орындылықты есептеуге және ықтимал қауіптерді ескеруге мүмкіндік береді. Ақша салуға байланысты бизнес-жобаларды бағалау олардың жіктелуіне негізделуі керек. Инвестициялау мақсаттары бойынша: шығарылатын өнімдердің көлемін ұлғайтуды, олардың ассортиментін кеңейтуді, өнімдер мен қызметтердің сапасын арттыруды, ауыл шаруашылығы кәсіпорнының шаруашылық қызметін жаңартуды, тауарлар мен сервистің өзіндік құнын төмендетуді қамтамасыз етеді. Тәуекелдерді азайту үшін шаруашылық жүргізуші субъектінің менеджменті қолайсыз жағдайларды болжауға және алдын-алу шараларын қабылдауға бағытталуы керек. Инвестициялық бағдарламаларды орындау бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірленген (мемлекеттік қаржыландыру мөлшерінің өсуі, ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін кредиттік ресурстардың қолжетімділігін арттыру, жаңа технологияларды енгізу).

Нарықтық экономиканың қатаң бәсекелестігі жағдайында аграрлық кәсіпкерліктің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету өзекті міндетке айналып отыр. Пайдаланылатын табиғи ресурстардың көлемін ұлғайту есебінен оларды шешу олардың шектеулілігіне байланысты айтарлықтай қиын, бұл ауыл шаруашылығы өндірісін тұрақты дамытудың балама жолдарын іздеуді, цифрландыру негізінде ғылыми зерттеулерді тереңдетуді талап етеді.
Мақсаты - мақалада агробизнес субъектілері мен ғылымның интеграциялық өзара ісқимылының аспектілері, оның деңгейі мен ерекшеліктері, экономикалық негізделген әсері қарастырылады.
Әдістері - монографиялық, салыстыру және баламалық, ситуациялық талдау және синтез, жүйелік.
Нәтижелері - зерттеу аграрлық ғылым мен агроөнеркәсіптік кешен кәсіпорындарының өзара қарым-қатынасының практикалық тәжірибесін көрсетеді. Интеграция жалпы технологиялық процестермен және түпкілікті өнімді өндіру сатыларымен: ауыл шаруашылығы шикізатын алумен, оны сақтаумен, қайта өңдеумен, өткізумен, сервистік қызмет көрсетумен біріктірілген ұйымдық-шаруашылық құрылымдардың тығыз ынтымақтастығын қамтамасыз етеді. Цифрлық технологияларды қолдану жоғары сапалы және бәсекеге қабілетті өнім шығару ауқымын ұлғайтуды, тауарларды өндіру және өткізу кезінде шығындарды азайтуды, инвестициялаудың басым бағыттарын қамтамасыз етеді.
Қортындылар - аграрлық бизнес-құрылымдар мен ғылыми жетістіктердің топтасуы – бұл серпінді көпкомпонентті тетік. Ақпараттандыру базасындағы ғылыми қызмет пен практиканың байланысы қазақстандық АӨК-нің және ел экономикасының ғылыми және инновациялық әлеуетін арттыруға алып келетіні сөзсіз. Қазақстанның агроөнеркәсіптік өндірісінің инновациялық моделіне көшудің сәттілігі көбінесе зерттеулер мен әзірлемелер саласының жұмыс істеу тиімділігіне және, ең алдымен, олардың нәтижелерін ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге іс жүзінде пайдалануға беру қарқыны мен сапасына байланысты болады.

Тақырыптың өзектілігі шығындарды нақты оңтайландыру және қаражатты тиімді бөлу есебінен аграрлық сектордың рентабельділігін арттыруға мүмкіндік беретін мал шаруашылығы саласында цифрлық технологияларды пайдаланудың маңыздылығымен айқындалады.
Мақсаты - республиканың мал шаруашылығындағы цифрландырудың қазіргі жай-күйін бағалау, оның артықшылықтары мен дамуының негізгі бағыттарын анықтау.
Әдістері – фактілерді талдау, жүйелеу, жинақтау және іріктеу, олардың арасындағы байланысты орнату.
Нәтижелері – малдарды бақылау жүйесі, оларды сәйкестендіру механизмі, өндірістік кезеңдерді автоматтандыру және роботтандыру процестері көрсетілген. Мақсатты көрсеткіштер: өндіріс көлемін ұлғайту, шығындарды азайту және оның тиімділігін, еңбек өнімділігін арттыру, өнім сапасын арттыру, қоршаған ортаға теріс әсерді азайту талданған. SWOT талдауы осы саладағы цифрлық трансформацияның күшті және әлсіз жақтарын, сондай-ақ қоршаған орта қауіптерінің мүмкіндіктерін анықтау үшін жүргізілген. Ақмола облысында мал шаруашылығы өнімдерін алу кезінде цифрлық процестерді қолдану тәжірибесі зерттелген.
Қортындылар – ақпараттық жүйелер шаруашылық жүргізуші субъектілерді басқаруды және өнімдердің толық өндірістік циклін бақылау мақсатында ветеринариялық қызметтермен мемлекеттік-жеке платформаға біріктірілуі тиіс. Цифрлық бағдарламалар азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешуге, сондай-ақ ауыл халқының өмір сүру деңгейін арттыруға мүмкіндік береді. Ауыл шаруашылығындағы цифрландырудың қағидаттық ерекшеліктері отандық мал шаруашылығы кешенінің бәсекеге қабілеттілігін, инвестициялар тартуды, мал ауруының деңгейін төмендетуді, жоғары сапалы азық-түлік тауарларын шығаруды қамтамасыз етеді.

Мақсаты – "жасыл" экономиканың, экологиялық бағдарланған модельге, орнықты дамудың жаңа векторына көшу процесін негіздейтін тетіктер мен факторлардың мәнін ашу.
Әдістері - ақпаратты талдау, салыстыру, жүйелеу, зерттеу және жалпылау.
Нәтижелері – экожүйелерді құруға ықпал ететін институционалдық факторлар бойынша отандық және шетелдік ғылыми еңбектер зерделенді. Авторлар экологиялық таза өнім өндіру механизмінің ең дәл және ауқымды заманауи анықтамасын тұжырымдауды ұсынды. Мақала "жасыл" экономиканың негізгі аспектілерін зерттеуге арналған, оған сәйкес кәсіпорындардың қызметі табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға және табиғи әртүрлілікті сақтауға бағытталуы керек. Агроөнеркәсіптік кешеннің шаруашылық жүргізуші субъектілері қызметінің ерекшелігімен өзара байланыс мүмкіндігі анықталған. Аграрлық саладағы инновациялық белсенділігінің төмен болу себептеріне баса назар аударылған. Агроқұрылымдардың, оның ішінде мемлекеттің қатысуымен экологиялық қатерлерді төмендетуге қайта бағдарлану кезінде көрсеткіштеріне экономикалық талдау жүргізілген.
Қортындылар – экстенсивті экспорттық-шикізаттық типтегі экономикалық дамудан экологиялық теңгерімді, құрылымдық-технологиялық өзгерістерге, тұрақты баға белгілеуге, тиімсіз субсидияларды жоюға, Мемлекеттік сатып алуға, инфрақұрылымға мемлекеттік инвестицияларды ұлғайтуға, меншік нысанына қарамастан, қоршаған ортаны қорғауды тиімді жүзеге асыратын ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына жеңілдікті кредит беруді қолдануға, экологиялық зиянды аграрлық өнімге, сондай-ақ қауіпті технологияларды қолдана отырып шығарылатын өнімге арнайы салық салуды енгізуге өзгерістер енгізу қажет. Экожүйелік қызметтердің сақталуы әлеуметтік қорғауды арттырады және ауыл халқының табысын арттырады. Өңірлердің климаттық жағдайларын ескере отырып, органикалық тамақ өнімдерін алу үшін агротехнологиялық іс-шараларды әзірлеу талап етіледі.

Қазақстандағы агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың қазіргі жай-күйі осы салада ірі ауқымды өндірісті қамтамасыз ететін инновацияларды қолдану дәрежесінің жеткіліксіздігімен сипатталады. Жоғары тәуекелдер, сала рентабельділігінің төмен деңгейі және өңірлік ерекшеліктер инновациялық белсенділіктің өсуіне кедергі келтіреді. Осыған байланысты инновациялық дамуды басқарудың тетіктері мен технологияларын әзірлеу өзекті болады.
Мақсаты – республика өңірлерінің ерекшелігін ескере отырып, аграрлық сектордағы инновациялық қызметті реттеу проблемаларын зерттеу, оны жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу.
Нәтижелері – авторлар жаңа технологияларды енгізу АӨК-нің ғылымды қажетсінуін арттыру арқылы шаруашылықтарды кооперациялау қажеттілігін күшейтетінін айтады. Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің техникалық-технологиялық көрсеткіштері, бизнес-процестердің тиімділігі дамыған мемлекеттерден едәуір артта қалып отыр. Көптеген жетілдірілген бағалау және талдау үлгілеріне қарамастан, ауылшаруашылық құрылымдарының өнімділігін анықтау әдістері мен әдістеріне қатысты мәселелер үнемі өзгеретін жағдайларға бейімделу үшін терең зерттеуді қажет ететіні көрсетілген.
Қортындылар – агроөнеркәсіптік өндірісті жаңғыртудың басты факторларының бірі өнімнің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру есебінен ішкі азық-түлік нарығы мен экспорттық ресурстардың көлемін ұлғайту болып табылады. Мемлекеттік реттеу, менеджмент және қолдау аграрлық бейіндегі кәсіпорындарды дамудың сапалы жаңа ауқымына ауыстыру мақсатында техникалық, технологиялық, ұйымдастырушылық идеялар мен әзірлемелерді нақты практикалық шешімдерге айналдыруға ықпал ететін үздіксіз процесс – өңірлік деңгейдегі инновациялық саясаттың негізін құрайды. Ұлттық инновациялық жобаларды іске асыру үшін құқықтық, экономикалық және басқару параметрлерін ескеру қажет. Агроөнеркәсіптік кешеннің шаруашылық жүргізуші субъектілері ғылыми мекемелермен тығыз ынтымақтастықта жұмыс істеуі, өз өндірісі тұжырымдамасының неғұрлым перспективалы және инновациялық болуы мүмкін өзгерістері туралы консультациялық ақпарат алуы тиіс.

Мақсаты – Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешенінің ресурстық әлеуеті мен экспорттық мүмкіндіктерін зерттеу.
Әдістері – монографиялық, абстрактілілогикалық, экономикалық-статистикалық, оның негізінде тағам өнімдері өндірісінің өсу үрдістері мен перспективаларына және қазақстандық аграрлық нарықтың экспорттық жеткізілімдерінің серпініне баға берілген. Есептеулер үшін Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігі Ұлттық статистика бюросының, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің ресми статистикалық деректері пайдаланылған.
Нәтижелері – авторлар ірілендірілген тауар топтары бөлінісінде республика экспортын әртараптандыру деңгейін талдау негізінде экспортталатын мал мен өсімдіктер өнімдерінің тұрақты өсу тренді байқалатынын атап көрсетеді. Экспорттаушы елдердің стандарттарына жауап беретін азық-түлік сапасын бақылау зертханаларының жеке желісін құру арқылы тауарларды сертификаттауды реттеу қажеттілігі негізделген. Проблеманы шешудің маңызды бағыттарының бірі халықаралық эталондар негізінде ауыл шаруашылығы өнімдерін сараптау жөніндегі аккредиттелген зертханаларды құру ұсынылған.
Қортындылар – азық-түлік өнімдерін тестілеу олардың тағамдық құндылығы мен қауіпсіздігі туралы нақты ақпарат беру үшін, сондай-ақ экспортқа дайындалу және сауда желілерімен келісімдер жасау үшін жоғары технологиялық болып табылатын әртүрлі әдістерді қолдана отырып жүргізілуі мүмкін. Аграрлық сектор салаларында және тауар нарықтарында бәсекелестікті дамыту және шаруашылық жүргізудің нарықтық ынталандыруларын жандандыру олардың өндірістік және экспорттық резервтерін ұлғайтудың және жоғары бәсекелі түпкі агроөнімі бар үшінші елдердің нарықтарына шығудың міндетті шарты болып табылады.

Мақсаты - астық шаруашылығында және тұтастай алғанда аграрлық секторда мамандану процестерін күшейту және тереңдету факторы ретінде өңіраралық алмасу мәселелерін қараудың жаңа тәсілдерінің қажеттілігін негіздеу.
Әдістері - талдау және синтездеу, фактілерді жинақтау және іріктеу, олардың арасындағы байланыстарды орнату, салыстыру.
Нәтижелері - мақалада аймақаралық сауданы дамыту Қазақстанның аграрлық нарығын жоғары сапалы тағам өнімдерімен молықтыруға, олардың ассортиментін кеңейтуге, ауыл шаруашылығы шикізаты мен азық-түлігін өндіруге, өткізуге жұмсалатын жиынтық шығындарды қысқартуға, оларды отандық тауар өндірушілердің кепілді өткізуін қамтамасыз етуге бағытталғаны көрсетілген. Республиканың әлем мемлекеттерімен тауар айналымына, тағам өнімдерінің экспорты мен импортына талдау ұсынылған. 2019 жылмен салыстырғанда 2020 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің, оның ішінде өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығының көлемі туралы ақпарат берілген. АӨК-де бұрын қалыптасқан аумақтық-салалық еңбек бөлінісі, биоклиматтық әлеуетті тиімсіз пайдалануға әкеп соқтырған, өндірістің қысқаруына және өнімнің қымбаттауына, оның сапасының төмендеуіне, өңіраралық байланыстардың нашарлауына әкеп соққан азық-түлік тауарларымен барынша өзін-өзі қамтамасыз етуге бағдарлануына байланысты бұзылғаны атап өтілген. Аймақтар бойынша дәнді дақылдар өнімділігіндегі айырмашылықтар, астық нарығы инфрақұрылымының жеткіліксіз жаңартылуы және көлік құралдарының жоғары тарифтері көрсетілген.
Қортындылар - Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын, Бизнестің жол картасы – 2025 іске асыру елдегі астық өндірісін мамандандырудың артықшылықтарын кеңейтуге мүмкіндік береді. Агроқұрылымдардың аймақаралық алмасуға белсенді қатысуын жандандыру, тауар ресурстарын ұлғайтудың ішкі резервтерін іздестіру, жүк ағындарының оңтайлы бағыттарын іздестіру қажет.

Астық өндірісін тұрақтандыруға және оның тиімділігін арттыруға келісілген саясат, астық өнімін өндірушілер, қайта өңдеу индустриясы кәсіпорындары мен өткізу жүйесі арасындағы ортақ мүдделерді іске асыру негізінде астық өнімі кіші кешенінің құрылымын жетілдіру арқылы қол жеткізіледі.
Мақсаты – астық шаруашылығындағы интеграциялық процестердің рөлін және оларды одан әрі дамыту мүмкіндіктерін көрсету.
Әдістері – салыстырмалы және жүйелі талдау, статистикалық-экономикалық, логикалық жалпылау.
Нәтижелері – астық шаруашылығы субъектілерінде олардың қызметін оңтайландыру мақсатында функционалдық-технологиялық тұтастығы бар интеграцияланған құрылымдар құру орынды екені атап өтілген. Мақалада экономикалық өзара байланысты объектілердің жиынтығын білдіретін дәнді дақылдарды өндіруді, тасымалдауды, сақтауды, өңдеуді қамтамасыз ететін салалар мен кіші салалардың жұмыс істеуінің қазіргі үрдістері қарастырылған. Авторлар ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына нарықта белгілі бір жайғасымдарға қол жеткізуге және ұстап тұруға мүмкіндік беретін интеграцияның маңыздылығына назар аударады: ортақ ресурстарды (технологиялық, қаржылық, маркетингтік) құру, корпоративтік басқару, тиімділікті барынша үнемдеу және арттыру мақсатында тауарларды жылжыту және қолдау, мақсатты нарықтарға кепілдендірілген қол жеткізу арқылы тәуекелдерді азайту. Отандық тәжірибе ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін біріктірудің айқын артықшылықтарын көрсетеді.
Қортындылар – интеграцияланған жүйелерді ұйымдастыру экономиканы неғұрлым басқарылатын етеді, ресурстарды басым бағыттарға шоғырландыруға және мемлекеттің агроөнеркәсіптік кешенмен өзара іс-қимылын тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Тұрақты жұмыс істейтін агроқұрылымдар әлеуетті инвесторлар үшін неғұрлым тартымды болып табылады, ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеудің қалдықсыздығын қамтамасыз ететін жаңа қарқынды технологияларды енгізуге мүмкіндік береді. Қазіргі проблемаларды шешу үшін нормативтік-құқықтық базаны, баға белгілеу жүйесін және қаржы-кредит тетігін, мемлекеттік қолдауды жетілдіру қажет.

Жарияланым Қазақстанның негізгі астық егетін облыстарында минералдық тыңайтқыштарды пайдалануға қысқаша талдамалық шолу болып табылады.
Мақсаты – Қазақстан Республикасында және астық өңірлерінде олардың қазіргі жай-күйін талдау, негізгі тежейтін факторларды анықтау, қалыптасқан проблемаларды шешу жөнінде ұсынымдар әзірлеу.
Әдістері – жалпы ғылыми, талдау, синтез, сараптамалық-логикалық бағалау.
Нәтижелері – мақалада солтүстік өңірдегі шаруашылықтардың барлық санаттары мен егістік жерлердің жалпы алаңына тыңайтқыштарды жұмсау деректері, жыл сайынғы ғылыми негізделген қажеттілік нормасы, азот және фосфор тыңайтқыштарын өндіру көлемі келтірілген. Өсімдіктерді қорғау құралдарын шығару мамандандырылмаған қуаттарда жүзеге асырылатыны анықталған. Көптеген өндірушілер нарықтың аздығына байланысты өз тауарларын сертификаттауға мүдделі емес. Зерттеу импорттық минералдық тыңайтқыштар құнының жоғары болуына және ішкі нарықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін оларды шығару жөніндегі отандық өнеркәсіптік қуаттардың жетіспеуіне байланысты республикада минералдық тамақтануды оңтайландыру жүйесінің дамымағандығын растайды. Авторлардың айтуынша, маңызды мәселелердің бірі – топырақты агрохимиялық талдау үшін қажетті материалдық-техникалық базаның болмауы. Қалыптасқан жағдайды ескере отырып, Қазақстан жыл сайын 10 млн тоннаға жуық жоғары сапалы бидай ала алмайды.
Қортындылар – нақты егіншілік технологиясын енгізу, жаңа агрохимиялық зертханалар салу, тиісті кадрлар даярлау ұсынылған. Субсидия алу үшін агрохимиялық картограмманың болуы міндетті деген талапты енгізу қажет. Әлемдік тұтыну нарығында органикалық өнімге сұраныстың өсу үрдісі байқалады, бұл экологиялық таза өнімдердің отандық өндірісін және олардың экспортын дамыту үшін келешегін айқындайды.

Мақсаты – мақала аймақтар бойынша Қазақстан Республикасының мал шаруашылығы саласының қазіргі жай-күйін талдауға арналған.
Әдістері – талдау, синтез, жүйелік тәсіл, логикалық.
Нәтижелері – 2018-2020жж. аралығындағы шаруашылық санаттары бойынша республикадағы мал мен құс санының динамикасы, мал шаруашылығының жалпы өнімінің көрсеткіштері ұсынылған. Аграрлық сектор ел экономикасын дамытудың басым бағыттарының бірі бола отырып, үлкен әлеуетке және елеулі резервтерге ие, қоңыржай климаттық белдеуде ауыл шаруашылығы дақылдарының барлық түрлері өсіріледі, мал шаруашылығы өнімдерінің көлемі ұлғаюда. Мақалада облыстар бойынша ауыл шаруашылығы малдарына арналған заттай түрдегі дайын жемшөп өндірісі қарастырылады. Авторлар қазіргі уақытта агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың өзекті мәселелерінің бірі – технологиялық процестерді автоматтандыру мен цифрландырудың төмендігі салдарынан еңбек өнімділігінің төмен деңгейі екенін атап өткен. Қазақстанның ішкі нарығында мал шаруашылығы өніміне сұранысты қанағаттандыру, сондай-ақ оның экспорттық ресурстарын ұлғайту қажеттілігі қазақстандық ғылым мен практиканың алдына шығыны аз, экологиялық таза, бәсекеге қабілетті тауарлар өндірудің қазіргі заманғы технологияларын әзірлеудің, ғылыми негіздеудің және игерудің бірінші кезектегі міндеттерін қояды. Олар республиканың нақты табиғи және экономикалық жағдайларына бейімделген ауыл шаруашылығы малдарының генетикалық әлеуетін барынша пайдалануға және жақсартуға бағытталған ресурс үнемдеуші болуға тиіс.
Қортындылар – мұндай жаңалықтарды дамыту және игеру қоршаған ортаға теріс әсерді әлсіретуге, материалдық, жер және су ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасының мал шаруашылығы саласының тиімді дамуын тежейтін негізгі проблемалар анықталған, оның перспективалық бағыттары айқындалған.

Мақсаты – Батыс Қазақстан облысының аграрлық секторындағы мамандандыруу проблемаларына зерттеу жүргізу.
Әдістері – диалектикалық, оның мәні зерттелетін процестер бір-бірімен тығыз байланысты және біртұтас ретінде қарастырылады; аймақтағы мамандану деңгейлерін белгілеу, ауыл шаруашылығының даму тенденциялары мен перспективаларын, БҚО агроөнеркәсіптік кешенінің әлеуетін бағалау үшін дерексіз-логикалық және экономикалық-статистикалық болады. Есептеулерді жүргізу үшін Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігі Ұлттық статистика бюросының ресми статистикалық деректері пайдаланылған.
Нәтижелері – авторлар облыстың аудандарын жиналған алқап бойынша топтастырды, жалпы өнім көлемі көрсетілген, ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру үшін неғұрлым жарамды аумақтар анықталған.
Қортындылар – Батыс Қазақстан облысының астық шағын кешенін дамыту үшін қажетті жер ресурстары мен егістігі бар екені анықталған. Астық өндірісін жолға қою үшін 1 млн га жуық құнарлы жер бөлінген. Бұл аймақтың табиғи-климаттық жағдайлары құрамында ақуыз және глютені бар және әлемдік нарықта жоғары сұранысқа ие бидайдың қатты және күшті сорттарын өсіру үшін қолайлы. Шет елдердің және республиканың озық шаруашылық жүргізуші субъектілерінің тәжірибесі ауыл шаруашылығы өндірісін рентабельді жүргізу және тауар өнімін үлкен көлемде алу оны пайдалану қарқындылығы артқан кезде жеткілікті үлкен өндірістік әлеуеті бар мамандандырылған ірі кәсіпорындарда ғана мүмкін болатындығын куәландырады. Мамандандыру жерді, заманауи техниканы, еңбек ресурстарын ұтымды пайдалануға жағдай жасайды. Оны анықтау кезінде табиғи және әлеуметтікэкономикалық факторлардың барлық кешені, көлік құрамасы, өнеркәсіптік орталықтардың жақындығы ескеріледі.

Астық нарығының тиімді жұмыс істеуі елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал етеді.
Мақсаты – астық өткізу жүйесін жетілдіру мәселесі қарастырылуда.
Әдістері – салыстырмалы талдау, статистикалық-экономикалық, логикалық, жалпылау.
Нәтижелері – агроөнеркәсіптік кешенді дамыту басымдықтары контексінде астық ресурстарының әлеуетіне баға берілді. Қазіргі уақытта астықтың өткізу арналарының көлемі мен құрылымының өзгеруі байқалады: абсолютті көрсеткіштердің және оны мемлекетке өткізудің салыстырмалы үлесінің төмендеуі және еркін нарықта сатудың ұлғаюы байқалады. Дәнді дақылдарды сақтауға қатысты жағдай көрсетілген, бұл ірі элеваторлардың жұмысында агрохолдингтердің жұмыс істеуіне, негізінен астық егетін өңірлердің аумағында орналасқан ірі астық компаниялары мен трансұлттық корпорациялардың пайда болуына байланысты үрдістер белгіленгенін көрсетеді. Сонымен қатар көптеген ауыл тауар өндірушілерінің өз астық қоймалары жоқ, өткізу кооперативтеріне біріктірілмеген, бұл оларға жоғары сапалы дәнді дақылдардың ірі тауарлық партияларын қалыптастыруға, айналым шығындарын азайтуға мүмкіндік бермейді. Сонымен қатар, олар астық тазалау және астық кептіру техникасымен жеткілікті жабдықталмаған, нәтижесінде шикізат базистік кондицияларға дейін жете алмайды.
Қортындылар – республика экономикасында басты орынға ие астық саласы-күрделі және серпінді дамып келе жатқан көпфункционалды тетік. Оны дамытудың негізгі бағыттарының бірі - сыртқы сауданың тиімділігіне айтарлықтай әсер ететін, ауылшаруашылық өнімдерін өндірудің орындылығын, елдің нан және жем-шөппен қамтамасыз етілуінің сенімділігін анықтайтын дәнді дақылдарды сату жүйесі болады. Сатылатын тауар ресурстары мен өндірушілерге жеткізілетін астық өнімдері бағасының сәйкессіздігі, өндірістік инфрақұрылымды дамыту проблемалары шешілмеген күйінде қалып отыр. Астық сақтауға арналған сыйымдылықтардың жеткіліксіздігі, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін астықты төмен бағамен сатуға мәжбүрлейтін элеваторлар мен астық қабылдау пункттері қызметтерінің жоғары тарифтері орын алып отыр.

Мақсаты – Қазақстан Республикасында цитрус жемістерін өндірудің мүмкіндіктері мен перспективаларын, импорттық өніммен салыстырғанда елде цитрус дақылдарын өсірудің экономикалық орындылығын, сондай-ақ оларды өсіру, сақтау, жеткізу және өткізу кезінде кәсіпкерлер үшін артықшылықтарды белгілеу.
Зерттеу әдістері – статистикалық, аналитикалық, дерексіз-логикалық.
Нәтижелері – цитрус жемістерін әртүрлі салаларда пайдалану салалары көрсетілген: ауыл шаруашылығы, тағам өнеркәсібі, медицина және т.б. шетелдік тәжірибе ұсынылған. Республика аумағындағы цитрус жемістерінің бағасы, импорты бойынша статистикалық деректер талданған. Олардың көп мөлшерде алынуын тежейтін факторлар жинақталған: жақын және алыс шетел мемлекеттері тарапынан бәсекелестіктің күшеюі; осы жемістерді қайта өңдеу бойынша инфрақұрылымның нашар дамуы, көлік логистикасы, өнімдердің дайын ассортиментін өткізу, инвесторлардың қызығушылығының жеткіліксіздігі.
Қортындылар – саланы пәрменді мемлекеттік қолдау, селекциялық және тұқым шаруашылығы субъектілерінің материалдық-техникалық базасын жаңарту, жаңа технологияларды қолдану, өнімділікті арттыру, экологиялық таза өнім өндіру үшін цифрландыру, қазақстандық цитрус өнімдерін экспортқа шығару үшін жағдайлар жасау, бірлескен сауда миссияларын ұйымдастыру және Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы елдердің өндірушілері мен басқа да шетелдік әріптестер арасындағы келісімдер қажет. Медицина цитрус дақылдарына адамның ұтымды тамақтануында өте маңызды орын береді, өйткені олардың құрамындағы дәрумендер мен минералды тұздар ақуыздар, майлар және көмірсулар сияқты өте маңызды қоректік заттар болып табылады. Өткен ғасырда әлемдік бағбандықта цитрустық екпелер алма, алмұрт, өрік және шие бақтарын артта қалдырып, бірінші орынға ие болды.

Мақсаты – Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенінің неғұрлым серпінді саласы ретінде құс шаруашылығын дамытудағы қалыптасқан жағдайды көрсету, маусымға қарамастан, қысқа уақыт кезеңінде көп мөлшерде өндіруге болатын өнім өндірісінің перспективаларын белгілеу.
Әдістері – ауызша, графикалық, математикалық, итерация.
Нәтижелері – республиканың көптеген өңірлерінде құс шаруашылығы секторын кеңейту үшін қолайлы жағдайлар бар, ал құс фабрикаларының шығарылатын өнімдері халықтың рационында басым бөлігін алады. Мақалада жұмыртқа мен етті мал шаруашылығының негізгі бағыттары және ақуыз мөлшері жоғары диеталық өнімдер ретінде алу көрсеткіштерін талдайтын иллюстрациялық материалдар ұсынылған. Құс фабрикалары өндіріс көлемін арттыру үшін жұмыртқаларды инкубациялай алады. Сонымен қатар, құс өсіру кешені тек ет пен жұмыртқаны ғана емес, сонымен қатар жанама өнімдерді де шығаруға мамандандырылған: қауырсындар, мамықтар, өсімдіктерге арналған органикалық тыңайтқыштар (тамшылар).
Қортындылар – ауыл шаруашылығы экономикасына үлкен үлес қосумен сипатталатын құс шаруашылығы саласының жұмыс істеу проблемалары келтірілген. Еңбек ресурстары мен өндіріс құралдарын тиімді пайдалану, жыл ішінде ақша ағынының тұрақтылығын, жоғары өнімділік пен пайдалылықты, инвестициялардың тез өтелуін қамтамасыз ету бойынша ұсыныстар жасалған. Құс шаруашылығының тұрақты дамуы перспективада бірқатар даусыз артықшылықтар береді: шағын және орта бизнестің жаңа деңгейі, қосымша жұмыс орындарының пайда болуы, отандық сапалы өніммен қамтамасыз ету, импорт үлесін азайту. Азық-түлік базасын жақсарту, ресурстарды үнемдейтін энергияны көп қажет ететін технологияларды енгізу бойынша мақсатты жұмыстың маңызы өте зор.

Мақсаты – Шығыс Қазақстан облысында ет және оны қайта өңдеу өнімдері өндірісінің қазіргі жай-күйіне талдау жасау, оның өсуін тежейтін факторларды айқындау.
Әдістері – статистикалық-экономикалық, есептік-құрылымдық, баланстық, монографиялық.
Нәтижелері – соңғы жылдары өңірдің мал шаруашылығы мен ет өнеркәсібін дамытудың негізгі көрсеткіштері талданған. Атап айтқанда, шаруашылықтың барлық санаттарындағы мал мен құс саны қаралған; сойыс салмағында барлық түрдегі етті сату, сондай-ақ шаруашылық жүргізудің әртүрлі нысандарында субөнімдерді, шұжық өнімдерін, жартылай фабрикаттарды, ет және ет-өсімдік консервілерін шығару. Жүргізілген талдау негізінде ет саласын қарқындату серпінінің төмендеу себептері анықталған, олардың негізгілері мал өсіру тиімділігінің төмендігі, жемшөп базасының қанағаттанғысыз жай-күйі болып табылады. Әлемдік ет нарығындағы жағдайдың ел ішінде және облыста осы сектордың дамуына әсері байқалады. COVID-19 пандемиясы, мал шаруашылығындағы індет өндіріс көрсеткіштеріне оң әсер ететін шаралар қабылдауды қажет етеді.
Қортындылар – субсидиялар және төмен пайыздық мөлшерлемелер бойынша кепілсіз кредиттер беру жолымен ет және ет өнімдері нарығын тұрақтандыру жөніндегі іс-шаралар кешенін әзірлеу; аграрлық сектор тауарлары үшін сауда орындарының қолжетімділігін арттыру; салық салу жүйесін жетілдіру; өндірістің тұйық циклі және қайта өңдеудің жоғары деңгейі бар ірі ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын құру; оларды жаңғырту және негізгі өндірістік қорларды жаңарту қарқынын ұлғайту; ҒЗИ, ЖОО базасында ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін біліктілікті арттыру орталықтарын ұйымдастыру.

Балық өсіру – тамақ қауіпсіздігін қамтамасыз ету, оларды шамадан тыс пайдалану нәтижесінде табиғи су айдындарынан антропогендік жүктемені алып тастау мәселелерінде ба-рынша талап етілетін тренд.
Мақсаты – Қазақстан Республикасының балық шаруашылығының жағдайын зерттеу және оның Батыс Қазақстан облысындағы экономикалық әлеуетіне баға беру.
Әдістері – статистикалық деректер негізінде балық және басқа да су жануарларын аулау бойынша республиканың балық саласының жай-күйі, сондай-ақ өндірілген балық шаруашылығы өнімінің нақты көлемінің оның жалпы санына тәуелділігі талданған.
Нәтижелері – жабық сумен жабдықтау қондырғыларында балық түрлерінің көбеюінің, БҚОда зертхана құру негізінде аквамәдениетті дамытудың өзекті мәселелері талқыланады, өйткені өңір ішкі су қоймаларын пайдаланудың жаңа түрі тұжырымдамасын іске асыру, табиғиклиматтық ерекшеліктері бойынша жайылымдық балық өсіруді кеңейту, әртүрлі типтегі су қоймаларының көптігі, ихтиофауна үшін көпжылдық бақылаулардың ғылыми нәтижелерінің болуы үшін ең қолайлы болып табылады.
Қортындылар – зертханалар құру және дербес қондырғыларда балық өсіру облыстың су бассейндерінің балық ресурстарын сақтау мен толықтырудың инновациялық технологияларын әзірлеуге, болашақ мамандар үшін оқу базасын дайындауға, Қазақстанда балық өнімдерінің ассортиментін көбейту үшін алғышарттар жасауға, елдің азық-түлік қауіпсіздігін жақсартуға, балық тауарларының тапшылығын азайтуға және халықаралық нарыққа шығуды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ел үшін балық шаруашылығының стратегиялық маңыздылығын ескере отырып, оны жаңа деңгейде жандандыру қажет. Бұл міндетті мынадай іс-шаралар кешенін жүзеге асыру арқылы орындауға болады: кәсіпорындардың негізгі өндірістік қорларын жаңарту және оларды техникалық жаңғырту; инвестициялар тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау; ұзақ мерзімді кредит беру жүйесін жетілдіру және т.б.

Мақсаты – ГАЖ-технологияларды қолдана отырып, ауыл шаруашылығы алқаптары айналымының тиімділігін арттыру жолдарын іздестіру.
Әдістері – монографиялық, аналитикалық, дерексіз-логикалық, экономикалық және статистикалық.
Нәтижелері – пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жерлерінің едәуір әлеуетінің болуы, Ақмола облысы мысалында бонитет балына байланысты сапалық жай-күйін ескере отырып, бір түрді екінші түрге ауыстыру тетігін әзірлеу, пайдалануда жоқ жер ресурстарының картасын жасау қажеттігі негізделген. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану ережелеріне бірқатар өзгерістер енгізілгені көрсетілді, атап айтқанда, оларды қолдану вебпорталын (ауыспалы егістер, танаптар тарихы кітабы және т.б.) толтыру қажет. Соңғы жылдары мемлекеттік қордың тұрақты азаюы және ауыл шаруашылығы алқаптары көлемінің ұлғаюы байқалып отырғаны анықталған. Авторлар бүгінгі күні олардың өзгеруін және тиісті түрін анықтауды реттейтін стандарттар жоқ екенін айтады. Геоақпараттық жүйелер негізінде іске қосылмаған жер учаскелерін ауыл шаруашылығы өндірісіне қайтару жүйесін жасаған жөн. Жер пайдаланудың ғарыштық мониторингі жүргізілді, оның негізінде 2021 жылға талап етілмеген жерлердің картасы және Ақмола аймағы бойынша бонитет балдарын бөлу жасалған.
Қортындылар – заңнамалық деңгейде жер қорына қатысты құқықтық режимді белгілеу; қажет жер телімдерін жер пайдалануға беру кезінде, бірінші кезекте, сапалы жай-күйді, ауыл шаруашылығы жерлерінің белгілі бір санатына жататындығын және нысаналы ауыл шаруашылығы қолданысы санатына тағайындауды белгілеу талап етіледі. Осы санаттың белгілі бір пайдалануға жарамдылығының нақты белгілерінің болмауы пайдаланылмайтын егістікті пайдалануға тарту процесін жеделдетуге кедергі келтіреді.

Мақсаты – республикада қазіргі уақытта бар жерге нарықтық бағалар, оған бірыңғай әдіснамалық база бойынша түрлі төлем түрлері қаралған.
Әдістері – талдау және синтездеу, жерді ұтымды пайдалану мен қорғауды қамтамасыз ету, меншік иелерінің, жер пайдаланушылар мен жалға алушылардың құқықтарын қорғау, жер бағасын, жер салығын және жалдау ақысын белгілеу үшін объективті негіз құру мақсатында логикалық тәсіл.
Нәтижелері – автор Қазақстанда жерге нарықтық бағалар әлі қалыптаспағанын, ал ол үшін төлем тетігі жер ресурстарын ұтымды пайдалануды ынталандырмайтынын атап көрсетеді. Жалпы өнім, жалпы және таза табыс, пайда сияқты маңызды көрсеткіштерге әсер ететін жердің табиғи және жасанды құнарлылығына, осы аймақтың климаттық жағдайларына, орналасқан жеріне байланысты топырақ сапасының айырмашылығын көрсететін жер қатынастарын реттеудің экономикалық тетігін жетілдіру қажеттілігі айқын. Жер алқаптарының құнын экономикалық бағалау, яғни ауыл шаруашылығындағы өндіріс құралы ретінде жердің салыстырмалы құндылығын анықтау елдің, аймақтың жер-мүлік саясатының қаржылық құралдарын әзірлеуге, инвестицияларды ынталандыруға және кәсіпкерлікті дамытуға ықпал етеді.
Қортындылар – жер учаскесінің құндық көрінісі оны пайдаланудан күтілетін барлық кірістер мен пайданы ескере отырып анықталуы керек. Осы тұрғыдан алғанда, ауыл шаруашылығы жерлерін нарық жағдайында бағалау жер рентасы теориясына негізделген олардан түсетін табыспен сәйкестендіруден басқа ештеңе емес.

Мақсаты – ауыл шаруашылығының шағын нысандарын ауыл шаруашылығы кооперативтеріне біріктіру процесінің ауылдың жер, су және басқа ресурстарын тиімді пайдалануға әсерін зерттеу. Әдістері – монографиялық, есептік-конструктивтік, аналитикалық,
экономикалық-статистикалық, сондай-ақ ирригациялық және дренаждық жүйелерді жетілдіру бойынша жобаның тренингтеріне қатысқан ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің сауалнамалық сұраулары (АБЖ-2).
Нәтижелері – "Ауыл шаруашылығы кооперативтері туралы" жаңа заңды қабылдау тәжірибесі көрсеткендей, кооперативті сүт қабылдау пункттерін, сою цехтарын, көкөніс-картоп қоймаларын ұйымдастыру арқылы сүтті, етті бастапқы өңдеу бойынша ауыл шаруашылығы кооперативтерін ұйымдастыру өнімді өндірушіден тұтынушыға дейін жылжыту инфрақұрылымын жақсартуға, ауылдағы агробизнесті кеңейтуге ықпал етеді. Бұл өз кезегінде ауыл халқының табысы мен жұмыспен қамтылуын арттыруға мүмкіндік береді. Алайда, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, әсіресе өсімдік шаруашылығы, жерді бірлесіп пайдалану, ауыл шаруашылығы техникасы, ирригациялық және дренаждық жүйелер бойынша ауыл шаруашылығы кооперативтері жеткіліксіз дамыды, бұл шаруашылықтарды осы кооперация модельдеріне біріктірудің неғұрлым күрделі процесімен түсіндіріледі. Ұсынылып отырған мемлекеттік қолдау шаралары негізінен субсидиялауға, технологиялық жабдықты инвестсубсидиялауға, негізінен мал шаруашылығы шаруашылықтары үшін жеңілдікті кредиттеуге бағытталған, ал өсімдік шаруашылығы шаруашылықтары үшін жеткілікті ынталандыру шаралары ұсынылмаған.
Қортындылар – басым бағыттың қажеттілігі негізделген - ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін арттыруға, суармалы жерлерді қалпына келтіруге мүмкіндік беретін жер учаскесін, техниканы, суару және дренаж желілерін ұжымдық пайдалануға бағытталған ауылшаруашылық кооперативтерін құру. ПУИД–2 Қазақстан Республикасының "жасыл" экономикаға көшу жөніндегі тұжырымдамасының негізгі қағидаттарының бірі – су ресурстарын тиімді пайдалану болып табылад

Мақсаты - экономикалық дамыған елдер мен Қазақстандағы астық өндірісі көлемінің ағымдағы жай-күйін талдау, оның материалдық-техникалық қамтамасыз етумен өзара байланысы.
Әдістері - зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі астық кешенін техникалық жабдықтауды жеделдету мәселелері бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың іргелі әзірлемелері мен тұжырымдамалары, қазіргі экономикалық теорияның ережелері, Қазақстан Республикасының нормативтік құжаттары мен заңнамалық актілері болды. Осы проблемаларды зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: жүйелік талдау, монографиялық, экономикалық статистикалық.
Нәтижелері - АӨК-нің осы кіші саласын мемлекеттік реттеудің негізгі бағыттары талданған. Астық шаруашылығын дамыту перспективалары көрсетілді, негізгі қорларды толықтыру, инновацияларды, жаңа технологиялар мен техниканы енгізу аспектілері қаралған. Машина-трактор паркінің (МТП), тракторлар мен комбайндардың орташа жасының істен шығу және жаңару коэффициенттері есептелген. Сала елеулі әлеуетке қарамастан, теңгерімсіздікті сақтайды және бәсекеге қабілеттілігі аз болып қалады. Шетелдік капиталдың төмен инвестициялық белсенділігі байқалады.
Қортындылар - астық секторындағы ауылшаруашылық кәсіпорындарының МТП жағдайы өте қанағаттанарлықсыз, оны толтыру мүмкіндігі ескірген ауылшаруашылық техникаларын есептен шығару қарқынынан едәуір төмен, бұл бір трактор мен астық жинайтын комбайнға жүктеменің өсуіне әкеледі. Өз кезегінде жаңа машиналардың жоғары құны ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге техниканы сатып алуға, заманауи, оның ішінде ресурс үнемдейтін технологияларды қолдануды қамтамасыз ететін жаңғыртылған үлгілерді енгізуге мүмкіндік бермейді. Аграрлық машина жасауды дамытуға ықпал ететін бағдарламалық сипаттағы шаралар қажет.

Тақырыптың өзектілігі азық-түлік жүйелерінің тұрақтылығын қамтамасыз ету және сақтау қажеттілігімен байланысты. Автордың бұл мәселені шешуге деген көзқарасы оларға жеке макро- және микроэкономикалық факторлардың әсерін анықтау болып табылады.
Зерттеу пәні – халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету жүйесі қалыптасатын және дамитын орта критерийлері мен жағдайларының жиынтығы.
Мақсаты – оның негізгі сегменттерінің динамикасын негіздеу және олардың тиімді жұмыс істеуіне кедергі келтіретін себептерді анықтау. Жұмыста келесі әдістер қолданылды – жалпы логикалық, салыстыру, синтез, ғылыми тәсіл.
Мақаланың нәтижелері ғылыми-теориялық сипатта болады және тереңірек зерттеулер жүргізу үшін негіз бола алады. Ғылыми үлес – дұрыс тамақтану рационын сақтауға бағытталған азық-түлік тауарларының тізбектерінің тұрақтылығына әсер ететін көрсеткіштерді жүйелеу. Ғылыми зерттеудің практикалық маңыздылығы азық-түлікпен қамтамасыз етудің тұрақтылығын арттыру үшін агроөнеркәсіптік кешенді жаңғырту бойынша ұсынылған ұсынымдарды мемлекеттік басқару органдарының пайдалануы болып табылады. Болашақта бұл бағытты мақалада көрсетілген факторлардың азық-түлікпен қамтамасыз етудің тұрақтылығына әсері туралы эмпирикалық зерттеулер жүргізу мүмкіндігі ретінде қарастыруға болады.
Қортындылар – азық-түлік жүйелері физиологиялық ғылыми негізделген нормаларға сәйкес азық-түліктің жеткілікті мөлшерінің болуы, сапалы және қауіпсіз өнімдердің экономикалық қолжетімділігі, оларды тұтыну принциптеріне негізделуі тиіс. Бұл проблеманы зерттеу көбінесе әлемдік азық-түлік қауіпсіздігіне, әртүрлі аймақтардың азық-түлік секторын дамытудағы теңгерімсіздіктің артуына бағытталған.