АЗЫҚ-ТҮЛІК ӨНІМДЕРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІН БАҚЫЛАУДЫҢ ШЕТЕЛДІК ЖҮЙЕСІ: ЕО ТӘЖІРИБЕСІ

ЕО тәжірибесі - тағам өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында мемлекеттік басқаруды құру және оның жұмыс істеуі бойынша үздік шетелдік тәжірибелердің бірі. Атап айтқанда, азық-түлік қауіпсіздігін бақылау және қадағалау жүйесі "фермадан үстелге дейін" ("from farm to fork") тұжырымдамасына негізделген және Еуропалық Одақтың бірыңғай нарығының қызметінің негізгі факторы болып табылады, мұнда бұрыштың басында малдар мен өсімдіктерді қоса алғанда, азық-түлікті қауіпсіз сату мәселелері қойылған. Мақалада ұлттық деңгейде ЕО тәжірибесі негізінде ветеринарлық және фитосанитарлық қорғауды ескере отырып, тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау мен қадағалаудың шетелдік жүйесі сипатталған. Еуропалық Одақтың тамақ заңнамасын талдау келесі аспектілер бойынша жүргізілді: заңнамалық реттеу және институционалдық құрылым. Тамақ қауіпсіздігін бақылау жүйесінің негізгі принциптері қарастырылған. ЕО-да осы саладағы саясат төрт негізгі салаға бағытталғаны анықталды: тағам гигиенасы, малдар денсаулығы, өсімдіктер денсаулығы және зиянды заттардың қалдықтары. Малдарға арналған жем-шөп Еуропалық Одақтың тағам өнімдерінің қауіпсіздігі жөніндегі негізгі Заңының қолданысына жатады. Талдау нәтижелері бойынша Қазақстанда азық-түлік қауіпсіздігін бақылау жүйесін мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру үшін пайдалануға болатын қорытындылар мен ұсынымдар берілген.

пищевая, ветеринарная, фитосанитарная безопасность, система контроля и надзора, продовольствие, концепция «от фермы до стола», Европейский Союз, государственное управление, азық-түлік, ветеринарлық, фитосанитарлық қауіпсіздік, бақылау және қадағалау жүйесі, азық-түлік, "фермадан үстелге дейін" тұжырымдамасы, Еуропалық Одақ, мемлекеттік басқару, food, veterinary, phytosanitary safety, control and surveillance system, food, “from farm to table” concept, European Union, public administration

1. Hadjigeorgiou, A. National food safety systems in the European Union: A comparative survey / A. Hadjigeorgiou, E. S. Soteriades, A. Philalithis, A. Psaroulaki, Y. Tselentis and A. Gikas // International Journal of Food Studies. 2013. - Vol.2. - P. 105-117.

2. Сэдик Д. Система контроля безопасности пищевой продукции в Европейском Союзе и Евразийском экономическом союзе / Д. Сэдик, К. Ульбрихт, Н. Джаманкулов // Торговая политика. - 2016. - № 2/6. - P. 41-83.

3. Соглашение ВТО по применению санитарных и фитосанитарных мер. (1994). Генеральное соглашение о тарифах и торговле. [Электронный ресурс] URL: http://www.wto.org/ english/res_e/booksp_e/agrmntseries4_sps_e.p df (дата обращения: 25.04.2020).

4. Regulation of the European Parliament and of the Council No 178/2002 of 28 January 2002, laying down the general principles and requirements of food law, establishing the European Food Safety Authority and laying down procedures in matters of food safety. Food safety in the EU. European Commission [Электронный ресурс] URL: http:// www.eur-lex. europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:32 002R0178 (дата обращения: 27.04.2020).

5. Van der Meulen B.M.J. The system of food law in the European Union / B.M.J Van der Meulen // Journal of Laws. - 2009. - Vol. 14.- No 2. - P. 305-339.

6. Food safety in the EU. European Commission (2018) [Электронный ресурс] URL: http:// www. europa.eu/european-union/ topics/ food-safety_en (дата обращения: 27.04.2020).

7. Casalone, C. Atypical and classic bovine spongiform encephalopathy / C. Casalone, J. Hope // Handbook of Clinical Neurology.- 2018. - Vol. 153. - P. 121-134.

8. Notice to stakeholders: Withdrawal of the United Kingdom and EU food law and EU rules on quality schemes (2019) [Электронный ресурс] URL: http:// www.ec.europa.eu/info/ sites/ info/files/eu_food_law_en.pdf (дата обращения: 25.04.2020).

9. Van der Meulen, B.M.J. The structure of European food law / B.M.J Van der Meulen // Journal of Laws. - 2013. - No 2. - P. 69-98.

10. Rodriguez-Wallberg K.A. A global recommendation for restrictive provision of fertility treatments during the COVID-19 pandemic / K.A. Rodriguez-Wallberg, I. Wikander // Acta Obstetricia et Gynecologic a Scandinavica. - 2020. - Vol. 99.- Issue 5. - P. 569-570.

11. COVID-19 and food safety (2020). European commission DG SANTE. [Электронный ресурс] URL: http://www.ec.europa.eu/ food/sites/food/files/safety/ docs/biosafety_ crisis covid19_qandas_en.pdf (дата обращения: 02.04.2020).

12. Guidance on the implementation of articles 11, 12, 14, 17, 18, 19 and 20 of regulation EC 178/2002 on General Food Law. Conclusions of the standing committee on the food chain and animal health (2010) [Электронный ресурс] URL: http:// www.ec.europa.eu/ food/sites/food/files/safety/docs/gfl_req_impleme ntation-guidance_en.pdf (дата обращения: 21.04.2020).