ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ: МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ШЕШУ ЖОЛДАРЫ

Мал шаруашылығы саласының, олардың ішінде мал азықтық базасы, ұсақ тауарлар, ауыл шаруашылығы өнімдері сапасының төмендігі, ветеринарлық және санитарлық нормалардың сақталмауы сияқты мәселелермен ІҚМ өндірушілер қақтығысатын негізгі мәселелері қарастырылған. Ет өңдеу кәсіпорындарының рөлі және ауыл шаруашылығы шикізаты мен азық-түліктің ұлттық және әлемдік нарықтарына қатысу үшін олардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру көрсетілген. Мал басының төмен өнімділігінің негізгі себептері асыл тұқымды малдардың аздығы, күтіп-бағудың қанағаттанғысыз жағдайлары, азықтандырудың төмендігі, азықтың жоғары сатып алу құны болып табылатыны анықталды. Селекцияны жетілдіру, жоғары сапалы ет және сүт өнімдерін алу үшін жемшөп тапшылығын жою бойынша шаралар белгіленді. Республикада ет өндірісін дамытудың қазіргі заманғы деңгейі инновациялық технологияларды тарта отырып, кластерлер жүйесіндегі жаңа құрылымдар санының өсуіне ықпал ететін мал шаруашылығы кешені өнімінің барлық түрлерін, атап айтқанда бастапқы және қайталама шикізатты, сондай-ақ дайын тауарларды тиімді пайдалану проблемасын шешудің жаңа тәсілдерін талап ететіні анықталды. Соңғы екі жылда ет және ет өнімдерінің экспорты мен импортына салыстырмалы талдау жүргізілді, сондай-ақ мал шаруашылығы саласындағы өнімдерді өндіруші басқа елдермен салыстырғанда саланың қарқындату үрдістері талданды. Теориялық және практикалық зерттеулердің нәтижелері бойынша қорытындылар жасалып, ұсыныстар әзірленді.

агроөнеркәсіп кешені, нарық, мал шаруашылығы, мал биржасы, мал азығы, ет, ет өнімдері, сұраныс, экспорт, импорт, бәсекеге қабілеттілік, агропромышленный комплекс, рынок, животноводство, биржа скота, корма, мясо, мясная продукция, спрос, экспорт, импорт, конкурентоспособность, agro-industrial complex, market, livestock production, livestock stock exchange, feed, meat, meat products, demand, export, import, competitiveness

1. Казахстан - крупнейший импортер мяса (2020) [Электронный ресурс] URL: http://www.yvision.kz/post/850325 (дата обращения: 20.02.2020).

2. МСХ РК: вопросы переработчиков мяса не останутся без внимания (2020) [Электронный ресурс] URL: http:// www. moa.gov.kz/ru/post/673 (дата обращения: 20.02.2020).

3. Кенжегулова, А. Наращиваем мясо. (2020). [Электронный ресурс] URL:http:// www. kazpravda.kz (дата обращения: 20.02.2020).

4. Экспорт и импорт Республики Казахстан по мясу и мясопродуктам. Статистические показатели (2020). [Электронный ресурс] URL: http://www.moa.gov.kz/ru/post/ 673 (дата обращения: 20.02.2020).

5. Зачем Всемирный банк даст Казахстану $500 млн (2018). [Электронный ресурс] URL: http://kapital.kz/economic/72800/ zachem-vsemirnyy-bank-dast-kazakhstanu-500- mln.html (дата обращения: 25.03.2020).

6. Шуленбаева, Ф.А. Проблемы и перспективы развития отрасли животноводства / Ф.А. Шуленбаева, С.Т. Окутаева, К.М. Маде- нова // Проблемы агрорынка. - 2018. - №2. - С. 159-160.

7. Конурбаева, Ж.Т. Международная практика использования вторичного сырья в отрасли животноводства / Ж.Т. Конурбаева, О.К. Денисова, А.М. Закимова // Проблемы агрорынка. - 2019. - №2.- С. 138-145.

8. Шукуров, А.К. Создание биржи скота и ее влияние на развитие животноводства в западном регионе Казахстана / А.К. Шукуров, Б.М. Шукурова // Проблемы агрорынка. - 2018. - №2. - С. 162-168.

9. Шукуров, А.К. Оценка и перспективы экспортного потенциала продукции животноводства республики Казахстан / А.К. Шукуров, Б.М. Шукурова // Проблемы агрорынка. - 2019. - №4. - С. 40-46.