ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ САЛАСЫНДАҒЫ АДАМИ КАПИТАЛ: ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ҮРДІСТЕР

Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығында адами капиталдың дамуының қалыптасқан жай-күйі зерттелген. Қазіргі уақытта адам қорының әлеуеті ғылымдағы инновациялар мен өндірістік технологияларды индукциялайды,бұл қызметкерлерді кәсіби даярлауға қойылатын талаптарды күшейту қажеттілігін тудырады. АӨК-дегі адами ресурстардың ерекшеліктері саланың ерекшелігімен және ондағы ұдайы өндіру процесінің ерекшеліктерімен байланысты екені анықталған. Тіркелген ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер санының экономиканың аграрлық секторында жұмыспен қамтуға әсері талданған. Республикада ауыл шаруашылығы құрылымдарының өсу үрдісіне қарамастан, соңғы жылдары ол айтарлықтай азайғанымен, жұмысқа орналастыру мәселесін шешу өзекті және уақтылы болып қалуда. Аграрлық салада жұмыспен қамтылған халықтың төмендеу серпініне жалақының төмен деңгейі; жалпы жұмыспен қамтудың қысқаруы; ауылдық аумақтардан қалаға еңбекке қабілетті тұрғындардың ағуы әсер етеді. Авторлар аграрлық өндірістегі адами фактор экономикалық, әлеуметтік және ұйымдастырушылық сипаттағы міндеттер кешенінен бөлек қарастырыла алмайтынын атап өткен. Әртүрлі елдердің агроөнеркәсіптік кешендегі бір қызметкерге қосылған құнның талдауы берілген, ол Қазақстанның әлемнің басқа мемлекеттерінің арасында елу бесінші орында тұрғанын айғақтайды. Зерттеулер аграрлық секторда адами капиталды пайдаланудың қанағаттанғысыз құрылымы, жұмыс күшін ұстауға жұмсалатын жоғары емес шығындар, оны еңбек нарығында тиімсіз пайдалану туралы қорытынды жасауға мүмкіндік берді.

сельское хозяйство, человеческий капитал, сельхозпредприятия, рынок труда, спрос, занятость, сельскохозяйственная продукция, заработная плата, трудоспособное население, ауыл шаруашылығы, адам капиталы, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, еңбек нарығы, сұраныс, жұмыспен қамту, ауыл шаруашылығы өнімдері, жалақы, еңбекке жарамды халық, agriculture, human capital, agricultural enterprises, labor market, demand, employment, agricultural products, wages, employable population

1. Галеева, А.Р. Рентабельность человеческого капитала как показатель экономической эффективности использования труда в сельском хозяйстве [Текст] / А.Р. Галеева, С.В. Гречникова, Ю.С. Холопова // Современное развитие экономических и правовых отношений. Образование и образовательная деятельность, 2012. - С. 16-19.

2. Джусибалиева, А.К. Рынок труда в аграрном секторе Казахстана [Текст] / А.К. Джусибалиева, М.Д. Сайымова, Л.Т. Бекбосынова // Проблемы агрорынка. - 2017. - № 1. - С. 143-147.

3. Лебедева, С.Н. Комплексная оценка человеческого капитала и приоритетные направления его развития в сельском хозяйстве [Текст] / С.Н. Лебедева, Т.В. Гасанова // Белорусский экономический журнал. - 2008. - №4.- С. 46-58.

4. Филиппова, Л. Отраслевые особенности оценки эффективности использования человеческого капитала в сельском хозяйстве [Текст]: материалы международ. науч-практич. конференции Кондратьевские чтения «Человеческий капитал: мировые тенденции и российская специфика».-.М.: Международный фонд Н. Д. Кондратьева, 2009 - 377 с.

5. Официальный сайт Комитета по статистике МНЭРК.- 2019.-(http//www.stat. gov.kz/)

6. Беспалый, С.В. Сельский рынок труда: особенности регионального развития [Текст] / С.В. Беспалый, А.С. Нарынбаева, А.С. Кашук // Проблемы агрорынка.- 2018.- №2.- С. 209-214.

7. Shaikin, D.N. Assessment and measurement of the variebility of indicators of agricultural labor market of the republic of Kazakhstan [Текст]/ D.N. Shaikin, M.M. Valieva, O.V. Kopylova // Проблемы агрорынка. -2018. -№ 4.- PP. 196-201.

8. Глобальная база данных knoema.- 2019.- (http//www.knoema.ru/atlas/ranks/).

9. Свистунова, И.Г. Влияние особенностей аграрного производства на использование человеческого капитала в сельском хозяйстве [Текст] / И.Г. Свистунова // Terra Economicus. -2012. -Т. 10. -№ 3-2. -С. 83-86.

10. Статистика труда и занятости. Стоимость затрат на содержание рабочей силы в Республике Казахстан [Текст]. - Астана: Комитет по статистике МЭН РК, 2018.- 43 с.