ЧЕЧЕВИЦА - ЦЕННАЯ ЗЕРНОБОБОВАЯ КУЛЬТУРА ДЛЯ КАЗАХСТАНА

Жасымық - ежелгі ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің бірі, жан-жақты тағамдық, жемдік және техникалық түрде пайдаланылатын дақыл болып табылады. Жасымық дәндерін астық тағам өнеркәсібінде ақуыз препараттарын, шұжықтарды, консервілерді дайындау үшін, шоколад, кәмпиттердің, печеньелердің кейбір сұрыптарын дайындау үшін қолданылады. Қазіргі уақытта жасымық Қазақстанда, негізінен солтүстік аймақтарда өсірілуде. Авторлардың осы тақырыпқа негізделген қызығушылығы жасымықтың бағалы дәнді-бұршақты дақылдар болып табылатындығында. Оның өндірісі Қазақстан экономикасы үшін үлкен әлеуетке ие. Бұрын осы тауашалы дақыл ауданы 6-7 мың гектарды құраса, қазіргі уақытта ол - 250 мың гектарды құрайды. Мақалада жасымықтың әлемдік экспорты мен импорты қарастырылған, ТМД елдері мен Қазақстандағы кейбір аймақтық бәсекелестердің өндірісі талданған. Экспорт серпіні ұсынылған. Жасымықтың басқа дәнді дақылдармен салыстырғанда өнімділікті арттыру мақсатында оның биологиялық және технологиялық ерекшеліктерін терең білуді талап ететіндігі анықталған. Соңғы төрт жылда авторлар жүргізген жағдайды егжей-тегжейлі талдау жасымық нарығының жеткіліксіз даму проблемаларын анықтады. Оларды жою бойынша ұсыныстар берілді. Жасымық нарығының қысқа мерзімді, орта мерзімді және ұзақ мерзімді келешегі негізделген. Зерттеуде отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері, сондай-ақ жеке әзірлемелердің материалдары пайдаланылған.

чечевица, сорт, посевные площади, биологические и технологические особенности, урожайность, рынок, конкурентоспособность, экспорт, импорт, мировое производство, сұрып, егістік алқабы, биологиялық және технологиялық ерекшеліктері, өнімділік, нарық, бәсекеге қабілеттілік, экспорт, импорт, әлемдік өндіріс, lentils, variety, areas, biological and technological features, productivity, market, competitiveness, export, import, world production, жасымық

1. Мировой рынок бобовых культур [Электронный ресурс]. - 2017. - URL: http:// xn--80aplem.xn--p1ai/analytics/Mirovoj-rynok- bobovyh-kultur/ (дата обращения: 30.04.2019).

2. Виктор Асланов. Чечевица - нишевая жила для казахстанских фермеров? [Электронный ресурс].-2017.-URL: http://svetich. info/publikacii/apk-respublika-kazahstan (дата обращения: 30.04.2019).

3. Продовольственная и сельскохозяйственная организация Объединенных Наций (ФАОСТАТ) [Электронный ресурс]. - 2018. - URL: http://www.fao.org/faostat/ru/#home (дата обращения: 02.04. 2019).

4. Прогноз: Площади под чечевицей к 2020 г. увеличатся в десятеро [Электронный ресурс].- 2018.- URL: http://agroportal.ua/ news/rastenievodstvo/prognoz-ploshchadi-pod-chechevitsei-k-2020-godu-uvelichatsya-vde-syatero/ (дата обращения: 05.04.2019).

5. Бобовые: Обзор рынка за 2017-2018 гг. [Электронный ресурс]. - 2018. - URL: https:// www.agrobilim.kz/ru/material/bobovye (дата обращения 22.01.2019)

6. Гриднева Е.Е. Калиакпарова Г.Ш. Перспективы развития рынка нишевых культур в Республике Казахстан // Экономика и статистика. - 2018. - № 2. - С. 59-56.

7. Лентилова М. О перспективах возделывания чечевицы в Казахстане. - 2018. - 14 декабря [Электронный ресурс]. - 2018.-URL: https://agro-mart.kz/o-perspektivah-vozdelyivaniya-chechevitsyi-v-kazahstane (дата обращения 15.03.2019)

8. Чечевица: есть сорт - есть культура //АгроИнфо.- 2015, 6 апреля.

9. Рекомендации по возделыванию чечевицы в условиях Северного Казахстана [Электронный ресурс].- 2018.- URL: https:// 1agro.kz/wp-content/uploads/lentil_recommendations.pdf (дата обращения 22.03.2019).