БУХГАЛТЕРСКИЙ УЧЕТ В СЕЛЬСКОМ ХОЗЯЙСТВЕ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ

Ауыл шаруашылығындағы бухгалтерлік есеп кез келген басқа саладағы сияқты ақшалай баламада көрсетілген мүлік, кәсіпорынның міндеттемелері туралы ақпаратты жинауды, тіркеуді және қорытуды қамтамасыз ететін жүйе болып табылады. Ол шаруашылықта жүргізілетін барлық операциялардың үздіксіз және түгел қамтитын құжаттық есебін қамтамасыз етеді. Мақалада ауыл шаруашылығындағы бухгалтерлік есеп нысандары: ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының мүлкі, қаржы салымдары, материалдық-өндірістік қорлар, ақша және негізгі құралдар көрсетілген. Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарындағы бухгалтерлік есептің басты мақсаты - кәсіпорынның даму үрдісін анықтау үшін экономикалық ақпаратты талдау, түсіндіру және пайдалану, нұсқаны таңдау және басқару шешімдерін қабылдау болып табылады. Басқарудың мынадай деңгейлерінде пайдаланылатын есептік ақпарат қаралады: ішкі шаруашылық (өндірістік бөлімшелерде - бастапқы және жиынтық есеп деректері), жалпы шаруашылық (жалпы шаруашылық бойынша - есептілікті қоса алғанда, ағымдағы бухгалтерлік есеп деректері) және ауыл шаруашылығы өндірісін басқарудың сыртқы деңгейінде (негізінен тоқсандық және жылдық бухгалтерлік есеп пайдаланылады). Ақпараттық есептеуден басқа, бухгалтерлік есеп бақылау функциясын орындайды, оның мәні ұйымдық жоспарды орындау иллюстрациясына және шаруашылықтың әрбір саласының рентабельділігін бағалауға, сондай-ақ ресурстарды ұтымсыз пайдаландың, тиімсіз жұмыстың алдын алуға және демек, кәсіпорын қаражатын сақтауға негізделеді.

сельскохозяйственное производство, учет, зерно, поголовье животных, живая масса, приплод, молоко, мелиорация, затраты, себестоимость, ауыл шаруашылығы өндірісі, есепке алу, астық, мал басы, тірі салмағы, төл, сүт, мелиорация, шығындар, өзіндік құн, agricultural production, accounting, grain, livestock population, live weight, offspring, milk, melioration, costs, cost price

1. Глушков И.Е., Киселева Т.В. Бухгалтерский учет на сельскохозяйственных предприятиях. - М.: «КНОРУС», 2015.- С. 220-356.

2. Кабылова Н. Особенности организации бухгалтерского учета в сельскохозяйственных организациях //Бухгалтер и налоги.- 2015.-№10.- С. 187-195.

3. О бухгалтерском учете и финансовой отчетности: Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу закона, от 28.02.2007 года №234-111 //Официальная газета. - 2017, 12 марта.- С. 5-8.

4. Налоговый Кодекс РК «О налогах и других обязательных платежах в бюджет от 01.01.2008г., с изменениями и дополнениями по состоянию на 01.01.2019г.- URL: https:// online.zakon.kz/document/?doc_id=33745225#p os=2;-247 (дата обращения: 19.04.2019).

5. Расторгуева Р.Н. Бухгалтерский учет в сельскохозяйственных организациях. Бухгалтерский учет в сельскохозяйственных организациях. - М: Academia, 2013.- 425 с.

6. Стефанова С.Н., Ткаченко И.Ю. Бухгалтерский учет на сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятиях. - М: «Феникс», 2018.- 224 с.

7. Шолпанбаева К.Ж., Апышева А.А., Белоусова Л.И. Финансовый учет 1.- Усть-Каменогорск: «БЕРЕЛЬ», 2017.-138с.

8. Кабылова Н.К. Абайхан Ш., Оразалинов Е. Бухгалтер. Основы бухгалтерского учета: учебник. - Изд. 4-е. - Астана: Фолиант, 2014. - 264 с.