ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫЕ ОСНОВЫ ЭФФЕКТИВНОГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ПРИАУЛЬНЫХ ТЕРРИТОРИЙ

Ауыл тұрғындарының жеке қосалқы шаруашылықтарында мал ұстауға арналған берік жемшөп базасын құру мәселелері көрсетілді. Қазақстан аймақтары мен бірқатар ауылдық округтер мысалында елді мекендердің бекітілген жерлерінде жайылымдарды пайдалану талданды. Ауылдық елді мекендердің ауыл маңындағы аумақтарында жайылымдық алқаптардың айтарлықтай тапшылығы, қолда бар мал басының халықтың қамтамасыз етілу деңгейіне сәйкес келмеуі, жайылымдық аумақтарды ғылыми негізделген ұйымдастырудың және шалғайдағы мал шаруашылығын жаңғырту жөніндегі кешенді бағдарламаның болмауы анықталды. Аймақтар бойынша қолда бар мал жүктемесінің, жер пайдаланушылардың құқығын регламенттейтін, азаматтардың ортақ меншігінде жерді пайдаланатын қолданыстағы нормативтік-заңнамалық базаның бағасы берілді, сондай-ақ ауыл маңындағы аумақтарды пайдаланудың ұйымдық-экономикалық бағыттары бойынша перспективалар қаралды. Елді мекен жерлерінің шегінде шығарылатын мал құрамын шектеу, бір үй шаруашылығына мал басын ұстау нормаларын белгілеу жолымен жайылымдарды пайдалану тиімділігін арттырудың нұсқалық шешімдері ұсынылды. АЕМ жерлерінің резервтік аумақтарын қосымша тарту, босалқы жерлер, елді мекендерге іргелес жұмыс істеп тұрған шаруа қожалықтары мен ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының талап етілмеген жерлері есебінен мал жаюдың шалғайдағы жүйесі үшін алаңдар бөлу, жайылымдық айналым жүйесін қолдана отырып, мал жаюды ұйымдастырудың тиімді механизмін дамыту, табиғи-шаруашылық аймақтар бойынша олардың орналасу ерекшеліктерін ескере отырып жайылымдарды түбегейлі жақсарту қажеттілігі негізделген.

приаульные пастбища, сельские населенные пункты, сельхозпредприятия, крестьянские хозяйства, личные подсобные хозяйства, отгонное животноводство, кооперация, природно-хозяйственные зоны, ауыл маңындағы жайылымдар, ауылдық елді мекендер, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, шаруа қожалықтары, жеке қосалқы шаруашылықтар, шалғайдағы мал шаруашылығы, кооперация, табиғи-шаруашылық аймақтар, near-village pastures, rural settlements, agricultural enterprises, peasant farms, personal subsidiary farms, distant livestock production, cooperation, natural-economic zones

1. Медведева А. Ученые работают над концепцией развития пастбищного животноводства в странах ЕАЭС [Электронный ресурс]. -2018.-URL: http: //meatinfo.ru/news/ (дата обращения: 12.07.2018).

2. Рэчдэл Д., Дугаржав. Экологические требования к социально-экономическому развитию Монголии //Экономические последствия биосферных процессов в экотопной зоне Южной Сибирии и Центральной Азии: материалы междунар. науч. конф.- Улан-Батор: издательство «Бэмби Сан», 2010.- Т.1.-С.13-25.

3. Земельный баланс Республики Казахстан за 2017 г.- Астана, 2017.- 158c.

4. Закон Кыргызской Республики «О пастбищах».- Бишкек, 2009г.- 7 с. Закон Республики Казахстан «О пастбищах» от 20 февраля 2017 года №47-VI 3РК.- Астана.-2017.-13 с.

5. Земельный кодекс Республики Казахстан [Электронный ресурс]. -2018. -URL: http: //adilet.zan.kz/rus/ (дата обращения: 12.07.2018).

6. Сельское, лесное и рыбное хозяйство Казахстана в 2012-2017г. Статистический сборник Агентства РК по статистике [Электронный ресурс]. - 2012-2016. - URL: www.stat.kz (дата обращения: 10.07.2018).

7. «Об утверждении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ» Приказ министра сельского хозяйства от 14 апреля 2015 г., №3-3/332 [Элек- тронный ресурс].- 2015. URL: http:// online. zakon.kz/ (дата обращения: 10.07.2018).

8. Pender J., Mirzabaev A. Kato E. Economic Analysis of Sustainable Land Management Options in Central Asia. Final Report Asian Development Bank [Электронный ресурс].- 2009.- URL http://msri.ucentralasia.org/ (дата обращения:15.09.2018).

9. Электронно-похозяйственные книги по сельским округам Аршалинского и Ерментауского районов Акмолинской области, 2018.- 260с.

10. Паспорт социально-экономического развития Еркиншиликского сельского округа Ерментауского района Акмолинской области, 2018-49 с.