Украинаның ауылдық аумақтарын тұрақты дамытудың стратегиялық бағыттары

Мақаланың мақсаты – Украинаның ауылдық аймақтарының тұрақты дамуын қамтамасыз етудің стратегиялық бағыттарының жиынтығын анықтау және жүйелеу.

Әдістері – зерттеудің ғылыми-әдістемелік тәсілдерін жалпылау кезінде талдау және синтез, ұқсастық және салыстыру қолданылған. Ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының жай-күйі мен үрдістерін, өндірісті, демографиялық процестерді, ауыл халқының жұмыспен қамтылуын, табыстарын бағалау үшін талдамалық зерттеулерде экономикалықстатис-тикалық әдістер (салыстырмалы талдау, орташа және салыстырмалы шамалар, трендтік талдау, графикалық әдіс, индекстік талдау және т.б.) қолданылған. Қорытындылау әдісі арқылы ауылдық аумақтарды тұрақты дамытуды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясаттың стратегиялық бағыттары айқындалған. Абстрактілі-логикалық құралдардың әдістерін қолдана отырып, аралық және қорытынды тұжырымдар мен ұсыныстар тұжырымдалған.

Нәтижелер – Украинаның ауылдық аймақтарының даму ерекшеліктері анықталған. Талдау нәтижелері бойынша ауылшаруашылық еңбек саласының тарылуы, жұмыс орындарының жетіспеушілігі, жалақының төмен деңгейі, ауыл тұрғындарының жұмыспен қамтылу деңгейінің төмендеуі, оның жас құрылымының деформациясы, ауылдық елді мекендердің депопуляциясы және т.б. аясында ауылшаруашылық өндірісінің тиімділігі мен нәтижелігін арттыру тенденциясы анықталды. Әлеуметтік, экономикалық, экологиялық және институционалдық-инвестициялық векторлар бойынша Украинаның ауылдық аумақта-рын тұрақты дамытудың стратегиялық бағыттары ұсынылған.

Қортынды – ауылдық аймақ-тардағы әлеуметтік процестердің дамуы, ең алдымен, Украинаның ауылдық аймақтарының тұрақты дамуының стратегиялық бағыттарын зерттеу барысында анықталған және негіздел-ген шараларды жүзеге асыруды қамтамасыз етуі керек нормативтік-құқықтық және ұйымдас-тырушылық-экономикалық шаралар кешенін әзірлеуді және біртіндеп іске асыруды көздейді.

1. Гадзало, Я. М. Наукові основи і стратегічні пріоритети сталого розвитку сільських територій України / Я. М. Гадзало, В. М. Жук, М. М. Могилова та ін.; за ред. Я. М. Гадзала. - Київ: ННЦ «ІАЕ», 2019. - 40 с.

2. Гадзало, Я. М. Удосконалення державного управління розвитком аграрного сектору економіки та сільських територій України / Я. М. Гадзало, Ю. Я. Лузан // Економіка АПК. - 2020. - № 11. - С. 6-18. https://doi.org/10.32317/ 2221-1055.202011006.

3. Гетьман, А. П. Проблеми правового забезпечення сталого розвитку сільських територій в Україні: монографія / А. П. Гетьман, І. В. Ігнатенко, В. М. Корнієнко та ін.; за ред. А. П. Гетьмана та М. В. Шульги. - Харків: Право, 2016. - 360 с.

4. Жук, В. М. Неформальні інститути селянства у моделюванні реформ та аграрної політики: теорія і практика / В.М. Жук // Економіка АПК. – 2017. – № 9. – С. 5-18.

5. Зайняте населення за видами економічної діяльності у 2000-2020 роках: соціально-демографічна статистика. Державна служба зайнятості України. URL: http://www.ukrstat.gov.ua.

6. Зайнятість населення за статтю, типом місцевості та віковими групами: соціально-демографічна статистика. Державна служба зайнятості України. URL: http://www.ukrstat.gov.ua.

7. Лупенко, Ю.О. Стратегічні напрями сталого розвитку сільських територій на період до 2030 року / Ю.О. Лупенко, М.Й. Малік, О.Г. Булавка та ін.; за ред. Ю.О. Лупенка. - Київ: ННЦ «ІАЕ», 2020.- 60 с.

8. Населення (1990-2020): соціально-демографічна статистика. Державна служба статистики України.URL:http://www.ukrstat.gov.ua.

9. Петренко, Н. О. Управління розвитком сільських територій України / Н. О. Петренко, І. В. Чукіна // Вчені записки ТНУ імені В.І. Вернадського. Серія: Державне управління. - 2020. - Т. 31 (70). - № 2. - С. 156-160. https://doi.org/10.32838/2663-6468/2020.2/26.

10. Політика сільського розвитку на базі громад в Україні: наукова доповідь / за ред. чл.-кор. НАН України, д-ра екон. Наук О. М. Бородіної, чл.-кор. НАН України, д-ра екон. наук І. В. Прокопи, д-ра екон. Наук О. Л. Попової; НАН України, ДУ «Інститут економіки та прогнозування НАН України». – Київ, 2015. – 70 с.

11. Про схвалення Концепції реформування місцевого самоврядування та територіальної організації влади в Україні : розпорядження Кабінету Міністрів України від 01.04.2014 № 333-р. URL: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/333-2014-%D1%80#Text

12. Про формування територіальних громад. Портал «Децентралізація». URL: https://decentralization.gov.ua/gromadas

13. Рівень поширення бідності та позбавлення (депривації) серед осіб, які проживають в сільських домогосподарствах, залежно від статті та віку. Державна служба статистики України. [Електронний ресурс]. – 2021. - URL: http://www.ukrstat.gov.ua.

14. Рябоконь, В. П. Децентралізація – шлях до розвитку сільських територій в Україні //Економіка АПК.-2020. - № 1.- С. 6-17. https://doi.org/10.32317/2221-1055.202001006

15. Самофатова, В. А. Сталий розвиток агропродовольчої сфери регіону: теорія, методологія, управління. Одеса: Астропринт, 2018. - 312 с.

16. Смутчак, З. В. Роль державного управління у сталому розвитку сільських територій України // Економіка і суспільство. - 2017. - Вип. 10. - С. 469-473.

17. Сільське господарство України за 2020 рік: статистичний збірник. Державна служба статистики України. - 2021. – 232 с.

18. Соціально-економічне становище домогосподарств України (за даними вибіркового обстеження умов життя домогосподарств). Державна служба статистики України. [Електронний ресурс]. - 2021. - URL: http://www.ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2018/gdvdg/Arh_soc_ek_stan_dom.htm.

19. Талавиря, М. П. Розвиток сільських територій в умовах децентралізації / М. П. Талавиря, А. О. Горай // Економіка АПК. - 2018. - № 11. - С. 75-79. https://doi.org/10.32317/2221-1055.201811075.

20. Термоса, І. О. Сутність сталого розвитку та його особливості в контексті сільських територій // Причорноморські економічні студії. - 2017. - Вип. 19. - С. 33-37.

21. Шевченко, О. В. Децентралізація і формування політики регіонального розвитку в Україні: наук. доп. / О. В. Шевченко, В. В. Романова, Я. А. Жаліло та ін.; за наук. ред. д-ра екон. наук Я. А. Жаліла. – Київ: НІСД, 2020. – 153 с.

22. Dasgupta P. The idea of sustainable development. Sustainability Science. 2007. № 2 (1). P. 5–11.

23. Endress L., Roumasset J., Zhou T. Sustainable Growth with Environmental Spillovers. Journal of Economic Behavior and Organization. 2005. № 58 (4). P. 527–547.

24. Guastella G., Pareglio S. Sustainable development of rural areas: using urban patterns to map the agricultural systems. Agriculture and Agricultural Science. Procedia.2016. No. 8. P. 88 – 98. doi: 10.1016/j.aaspro.2016.02.012.

25. Mensah J. Sustainable development: Meaning, history, principles, pillars, and implications for human action: Literature review. Cogent social sciences. 2019. Vol. 5, No 1. https://doi.org/10.1080/23311886.2019.1653531

26. State Budget 2021. SKL International. – 2021. - URL: http://sklinternational.org.ua/wpcontent/uploads/2020/10/StateBudget2021.pdf.