ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖЕРЛЕРІНІҢ САПАЛЫҚ ЖАЙ-КҮЙІ

Зерттеу мақсаты ретінде автор ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді сапалы есепке алуды жетілдіру мәселелерін ашады. Мақалада ауылшаруашылық жерлерінің жағдайы, жер ресурстарын басқару мәселелері, атап айтқанда ауыл шаруашылығы саласындағы мәселелер қарастырылған. Ауыл шаруашылығы жерлерін жіктеуге және олардың сипаттамаларына қатысты жер заңнамасындағы олқылықтар анықталған. Жер алқаптарының ғарыштық мониторингінің артықшылықтары көрсетілген. Экономикалық өлшемдердің болмауы тиімсіз жоспарлауға, ал кейіннен - жер алаңдарын тиімсіз пайдалануға алып келеді. Айналымнан шыққан ауыл шаруашылығы алқаптары нарықтық экономика жағдайында тиімді емес екені анықталды, сондықтан оларды айналымға тарту бойынша шаралар қажет. Көптеген салалардың жер сапасына тәуелділігі жердің сапалық жағдайын бағалау әдістемесін таңдаудың маңыздылығын анықтайды. Ауыл шаруашылығы алқаптарын тиімді пайдалану үшін адал ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді ынталандыру қажет, бұл өз кезегінде егістік алқаптарын, шабындықтарды, жайылымдарды, көпжылдық екпелерді ұлғайтуға ықпал ететін болады. Ауыл шаруашылығы жерлерін шет елдердегі ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің нақты түріне жатқызу әдістемесі жинақталған және өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, оларды жақсарту мысалдары келтірілген. ГАЖ- технологиялары мысалында ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді сапалы есепке алуды жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірленген.

агроөнеркәсіптік кешен, жер қоры, ауыл шаруашылығы алқаптары, жер мониторингі, егістік алқаптар, шабындықтар, жайылымдар, топырақтың сапасы

1. Сводный аналитический отчет о состоянии и использовании земель за 2019 г., 2020. - С. 12-45, 187-225.

2. Об утверждении Государственной программы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 июля 2018 г. №423 [Электронный ресурс].- 2018.- URL: http:// www.adilet.zan.kz/rus/docs/P1800000423 (дата обращения: 23.09.2020).

3. Aymen AL-Taani, Yusra Al-husban, Ibrahim Farhan «Land suitability evaluation for agricultural use using GIS and remote sensing techniques: the case study of Ma’an Governorate, Jordan» - The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science [Electronic resource].- 2019.- URL: http://www.sciencedirect.com/ sci ence/article/pii/S1110982319302479 (date of access: 22.09.2020).

4. Widad Ennaji, Ahmed Barakat*, Mohamed El Baghdadi, Hakima Oumenskou, Mohamed Aadraoui, Lalla Aicha Karroum and Abdessamad Hilali «GIS-based multi-criteria land suitability analysis for sustainable agriculture in the northeast area of Tadla plain (Morocco)» [Electronic resource].- 2018.- URL: http://www.resear chgate.net/ publication/ 326691699_GIS-based_ multi-criteria_land_suitability_analysis (date of access: 02.10.2020).

5. Продовольственная и Сельскохозяйственная Организация Объединённых Наций. Планирование использования земельных ресурсов для устойчивого управления землепользованием [Электронный ресурс].-2018.- URL: http://www.fao.org/3/x5648e/x5648e04.htm (дата обращения: 17.10.2020).

6. Земельный кодекс Республики Казахстан от 20 июня 2003 г. № 442 [Электронный ресурс].-2020.- URL:http://www.adilet.zan.kz/rus /docs/K03000044(датаобращения:01.11.2020).

7. Агентство по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. Бюро национальной статистики [Электронный ресурс].-2019.- URL: http://www.stat.gov.kz /official/industry/14/statistic/8 (дата обращения: 12.10.2020).

8. «О пастбищах» Закон Республики Казахстан от 20 февраля 2017 г. № 47-VI ЗРК. [Электронный ресурс].- 2017.-URL:http://www. adilet.zan.kz/ rus/ docs/ Z1700000047/z471.htm (дата обращения: 22.10.2020).

9. Государственная программа "Цифровой Казахстан", утвержденная Постановлением Правительства Республики Казахстан от 20 декабря 2019г. №949 [Электронный ресурс].- 2019.- URL: http://www.adilet.zan.kz/rus/ docs/P17000008 (дата обращения: 19.10.2020).

10. Курманова, Г.К. ГАЖ технологиясына негізделген жер мониторингі / Г.К. Курманова, А.А.Молдахметов // Проблемы агрорынка.- 2018.- №2. - Б. 202-208.

11. Курманова, Г.К. Жер ресурстарын басқарудың инновациялық тәсілдері/ Г.К. Курманова, А. Бельгибаева // Проблемы агрорынка.- 2019.- №1.-Б.- 136-141.

12. Варламов А.А. Применение материалов государственного мониторинга земель в системе УЗР [Электронный ресурс].-2012.- URL: http://www.files.cdml.ru/IPK/3pk/Зем-во%2 0и%20мониторинг / прим.мониторинга%20в%2 0 УЗР. pdf (дата обращения: 13.10.2020).