АГРАРЛЫҚ СЕКТОРДАҒЫ САҚТАНДЫРУ ЖҮЙЕСІ: ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Тақырыптың өзектілігі агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың басым міндеттерінің бірі - ауыл шаруашылығындағы тәуекелдерді тиімді басқару тетігін қалыптастырудың қазіргі жағдайында маңыздылығымен анықталады. Авторлар Қазақстан Республикасының аграрлық секторында сақтандыру механизмін пайдалану мәселелерін талдайды. Оның АӨК салаларындағы өндіріс тиімділігін арттырудағы маңызы көрсетілген. Сақтандыру жүйесін тәуекел-менеджмент құралы ретінде қолдану нұсқалары қарастырылған, осы саладағы шетелдік тәжірибе зерделенген. Өсімдік шаруашылығындағы сақтандыру қызметін сипаттайтын ерекшеліктер анықталған. Ауылшаруашылық дақылдары үшін бұл шаруашылықтарды төтенше жағдайлардан туындаған шығындардан қорғауға бағытталған мемлекеттің қатысуы; сақтандыруды жүзеге асырудағы қаржылық көмек сақтандыру жағдайларынан келтірілген залалды өтеу түрінде көрінеді. Қазіргі сақтандыру секторы сақтанушының сақтандыру төлемдері қажет болған кезде оның шығындарын өтеуге байланысты мүліктік мүдделерін қорғау жөніндегі негізгі міндетті шешпейтіні анықталған. Бұл механизм сақтандыру полисін жасасудың өте қысқа мерзіміне байланысты кең қолданылмағаны анықталды. Индекстердің біріктірілген сипаты пайдаланылатын көрсеткіштер мен оларды есептеу әдіснамасына қарамастан, белгілі бір дәрежеде әмбебаптылық қасиеті бар сақтандыру оқиғасының басталу ықтималдығының сандық бағаларын алуға мүмкіндік береді. Сақтандыру қызметтерінің осы түрінің тетігін Шығыс Қазақстан облысының материалдарында қолдану тәжірибесі зерделенген.

аграрлық сектор, сақтандыру механизмі, сақтанушы, нарық, өндіріс, ауылшаруашылық өнімдері, тәуекелдер, сандық бағалау, қаржыландыру, мемлекет

1. Байкадамов, Н.Т. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік өндірісін мемлекеттік қолдау шаралары / Н.Т.Байкадамов, Б.А.Жакупова, С.Ж. Кельбетова // Проблемы агрорынка.-2020.-№ 3.-Б.51-60.

2. Кумпилов, Н.Т. Сельскохозяйственное страхование как эффективный инструмент повышения финансовой устойчивости агропромышленного комплекса / Н.Т. Кумпилов, К.А. Назаретян, Л.К. Улыбина // Вестник Академии знаний.- 2020.- №2.- С.452-462.

3. Сплетухов, Ю.А. Сельскохозяйственное страхование в России и за рубежом / Ю.А. Сплетухов // Финансовый журнал.- 2018.-№1.- С.87-99.

4. Александрин, Ю.Н. Агрострахование как эффективный инструмент повышения финансовой устойчивости предприятий АПК / Ю.Н. Александрин, В.А. Грибушенкова // Экономика устойчивого развития.-2016.- № 1(25). - С. 15-24.

5. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 29 желтоқсандағы № 894 қаулысы.- Ас- тана, 2017.- 217 б.

6. Қайдарова, Л.Қ. АӨК кәсіпорындарын дағдарысқа қарсы басқару/ Л.Қ. Кайдарова, Ш.Ж. Рахметуллина, Ж.Е. Есильбаева // Проблемы агрорынка.- 2020.- №2.- Б.24-32.

7. Водяненко, М.И., Нестеренко Е.А. Сравнительный анализ индексного и комплексного страхования сельскохозяйственных рисков/ М.И. Водяненко, Е.А. Нестеренко // Факторы успеха.- 2019. -№ 2 (13).- С. 11-14.

8. Сақтандыру өнімдерін әзірлеу және бекіту қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2020 жылғы 14 мамырдағы № 170 бұйрығы [Электрондық ресурс].-2020.- URL:http:// www.adilet.zan.kz/ (қаралған күні:05.09.2020).

9. Сақтандыру сыйлықақыларын субсидиялау қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2020 жылғы 19 мамырдағы № 172 бұйрығы [Электрондық ресурс].-2020.- URL:http:// www.adilet.zan.kz ( қаралған күні: 05.09.2020).

10. Прокопьев, Е.Л. Оценка эффективности развития страхования в регионах с использованием индексного метода/ Е.Л.Прокопьев // Финансовые исследования. - 2017.- №1(54).- С. 66-76.