ҚАЗАҚСТАННЫҢ АӨК-ДЕГІ КЛАСТЕРЛІК ТӘСІЛ: ӘДІСНАМАЛЫҚ АСПЕКТ

Кластерлер қызметінің негізгі мақсаттарының бірі - ел өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету болып табылады. Олар географиялық орналасқан мамандандырылған кәсіпорындарды қамтиды. Кластердің ядросы ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер мен қайта өңдеу кәсіпорындары болып табылады. Қоғамдық өндірісте болып жатқан интеграциялық процестер қатысушылардың құрамы, бірлестіктің міндеттері, экономикалық қатынастар схемалары және басқару механизмдері бойынша ерекшеленіп, әртүрлі ұйымдық нысандарда жүзеге асырылуы мүмкін. Оңтүстік-Шығыс Азия, Қытай, Сингапур, Жапония мемлекеттерінде азық-түлік өндірісіндегі кластерлердің бәсекелестік артықшылықтарының, ауыл шаруашылығы шикізатынан биофармацев- тикалық құралдардың тәжірибесі көрсетілген. Кластерлік жүйелер әлемнің жетекші елдерінің (АҚШ, Италия, Ұлыбритания, Франция, Германия және т.б.) экономикасының 50%-ға жуығын қамтиды. Астықты қайта өңдеу кластері қызметі процесінде астық саласының қазіргі проблемаларын ескеру қажет: моральдық және техникалық жағынан ескірген жабдық, техникамен жеткіліксіз жарақталу, өндірістік қуаттардың толық жүктелмеуі, шикізатты қайта өңдеу деңгейінің төмендігі. Авторлар кластерлер салааралық кешендер функциясын орындай отырып, өңірлік және ұлттық экономиканың "өсу нүктелері", АӨК инновациялық қызметінің басым бағыты, отандық өнім өндірісінің көлемін арттыру болып табылатынын атап көрсетеді. Республиканың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүддесінде өндірістік-технологиялық тізбектерге қатысушылардың ұзақ мерзімді қарым-қатынастарының, олардың бірлесіп орнықты дамуға және интеграцияның мультипликативтік тиімділігіне бағытталуының тетіктерін әзірлеу қажет.

өңір, астық өнімдері кешені, кластер, ресурстар, интеграция, өндірістік қуаттар, ауыл шаруашылығы өнімдері, қайта өңдеу кәсіпорындары, бәсекеге қабілеттілік, азық-түлік қауіпсіздігі, зернопродуктовый комплекс, кластер, ресурсы, интеграция, производственные мощности, сельскохозяйственная продукция, перерабатывающие предприятия, конкурентоспособность, продовольственная безопасность, region, grain complex, cluster, resources, integration, production capacity, agricultural products, processing enterprises, competitiveness, food security

1. Сердобинцев, Д.В. Мировой, европейский и российский опыт развития кластерной политики /Д.В.Сердобинцев, О.В., Матвеева, Л.В.Сорокина.// Фундаментальные исследования.- 2024.-№ 9. - С.-1825 - 1830.

2. Мизанбекова, С.К. Современные тенденции кластеризации зернопродуктового комплекса Казахстана / С.К.Мизанбекова, И.П. Богомолова, А.В. Богомолов// Международный сельскохозяйственный журнал. - 2016.-№ 2. -С. 32 -35.

3. Алимкулова, Э.С. Кластерное развитие АПК как фактор обеспечения продовольственной безопасности / Э.С. Алимкулова// Проблемы агрорынка.- 2018.-№3.- С.173-179.

4. Печеная, Л.Т. Направления и реализация кластерной политики / Л.Т. Печеная, П.Д. Бейсекова // Цифровое сельское хозяйство региона: основные задачи, перспективyые направления и системные эффекты, посвящённая 70-летию экономического факультета: материалы междун. науч.- практ конф.- Омск: Омский ГАУ, 2019. - С.114-118.

5. Колмыков, А.В. Методология класстерной оценки устойчивого социально-экономического развития административных районов Беларуси / А.В.Колмыков //Вестник Беларусской государственной сельскохозяйственной академии.-2018.-№3.- С.25 - 31.

6. Андрющенко, С.А. Метод К-средних кластерного анализа как инструмент классификации региональных АПК, учитывающий особый статус отдельных регионов / С.А.Андрющенко, М.Я. Васильченко, В.Л. Шабанов // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.- 2019.- № 11. - С. 36-41.

7. Okutayeva, S.K. Formation of a regional livestock cluster in the republic of Kazakhstan./ S.K.Okutayeva, A.B. Jussibaliyeva, Zh.Bulkhairova // Bulletin of the Al arabi Kazakh National University. Economy Series.- 2018. - Vol. 124.- N 2.-P. 57-64.

8. Асанова, Г.А. Эффективное использование производственных мощностей предприятий по переработке зерновых культур в Казахстане / Г.А. Асанова, К.С. Ахметова // Проблемы агрорынка.-2019.-№3.- С.149-155.

9. Казаватова, Н.Ю. Кластеры в АПК: теория, проблемы и перспективы /Н.Ю. Казаватова, Р.И.Ярахмедов // Управление экономическими системами (электронный журнал). - 2012.- № 10.