ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЕГІНШІЛІКТІ ЦИФРЛАНДЫРУ: ТӘЖІРИБЕСІ ЖӘНЕ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Қазақстанның аграрлық секторының экономикасында сандық технологияларды пайдаланудың рөлі көрсетілген. Ауыл шаруашылығын цифрландыруды зерттеуге және жерді өсіруге негізделген әдебиетке шолу жасалды. Цифрлық егіншілік жаңа ақпараттық жүйелерді ілгерілетуді көздейтіні негізделген. Атап айтқанда, сандық құралдар базасындағы ауыл шаруашылығы машиналарын жасау өндірістік процестерді оңтайландыруды ынталандыратыны анықталған. Қазақстанда цифрлық фермаларға 2018-2019 жылдары экономикалық бағалау жүргізілген. Қазақстанның солтүстік өңірлерінің фермерлік шаруашылықтары қызметінің мысалында жерді цифрландыруды енгізу тәжірибесі талданған. Мысалы, Солтүстік Қазақстан, Ақмола және Қостанай облыстарында ауыл шаруашылығы алқаптарының электрондық карталары енгізілген. Солтүстік өңірлерде соңғы үш жыл бойы егіс және егін жинау жұмыстарын онлайн-бақылау жүзеге асырылуда. Жұмыста спутниктік навигация арқылы мониторинг жасау үшін ауылшаруашылық техникаларымен «GPS жүйелерімен» жабдықталуына көңіл аударылған, бұл егіннің пісуін, суару деңгейін, өсімдік ауруларын және т.б. жедел бақылауға көмектеседі. Ә.И. Бараев атындағы Ғылыми-өндірістік орталығында ауылшаруашылық қызметі мысалында суарылатын полигонды құруға маңызды мән берілген. Бұл ғылыми орталық «дәл егіншілік» жобасын жүзеге асыру бойынша оң нәтижелерге қол жеткізді. Жоғары өнімділікке және ресурстарды үнемдеуге ықпал ететін компьютерлік және ғарыштық нанотехнологияларды қолдана отырып, топырақтың өнімділігін басқаруға кешенді тәсілді пайдалана отырып жаздық бидай өндіру тәжірибесі көрсетілді. Негізгі мәселелер анықталды және Қазақстанның АӨК-де цифрлық егіншілік жүйесін қолдануды ынталандыру бойынша ұсыныстар жасалды.

agro-industrial complex, agricultural products, digital technologies, digitalization of agriculture, farms, electronic field maps, online control, satellite navigation, агроөнеркәсіп кешені, ауыл шаруашылығы өнімі, сандық технологиялар, егіншілікті цифрландыру, фермерлік шаруашылықтар, егістіктің электрондық карталары, онлайн-бақылау, спутниктік навигация, агропромышленный комплекс, сельхозпродукция, цифровые технологии, цифровизация земледелия, фермерские хозяйства, электронные карты полей, онлайн-контроль, спутниковая навигация

1. Schwab, K. The Fourth Industrial Revolution / K. Schwab. - Jeneva: World Economic Forum Crown-Publishing Group, 2017. - 184 р.

2. Pahlmann, I. Evaluation of small sitespecifc n fertilization trials using uniformly shaped response curves / I.Pahlmann, U. Böttcher, H. Kage // European Journal of Agronomy. - 2016. - №76. - Р. 87-94.

3. Korotchenya, V.M. Digitalization of technological processes in crop production in Russia / V.M. Korotchenya, G.I. Lichman, I.G. Smirnov // Agricultural machines and technologies. - 2019. - №13 (1). - P.14-20.

4. Ristorto, R. Mobile Laboratory for Orchard Health Status Monitoring in Precision Farming / R.Ristorto, A. Gallo, L. Gasparetto, R. Scalera, F.Vidoni, A. Mazzetto // Chemical Engineering Transactions. - 2017. - № 58. - Р. 661-666.

5. Smagulova, Sh.A. & etc. Analysis of the Oil Market and the Role of Investment in the Agrarian Sector in Kazakhstan / Sh.A. Smagulova // International Journal of Economics and Financial Issues.- 2016.- №6 (2).- Р. 798-806.

6. Weersink, A. Opportunities and challenges for Big Data in agricultural and environmental analysis / A. Weersink, E. Fraser, D. Pannell, E. Duncan, S. Rotz // Annual Review Resources Economy.- 2018.- №10. - Р. 19-37.

7. Wolfert, S. Big data in smart farming: review / S. Wolfert, L. Ge, C. Verdouw, M. Bogaardt // Agricultural System. - 2017. - №153. - P. 69-80.

8. Nikolaev, V.A. How does soil treatment affect its agrophysics? / V.A. Nikolaev, A.I. Belenkov // Farmer. - 2016. - №7. - P. 32-35.

9. Bernhard, I. Digital society for all? Meanings, practices and policies for digital diversity: Proceedings of the 52-nd Hawaii International Conference on System Sciences: Conference Paper. - Wailea-Maui, 2019. - Р. 3067-3076.

10. Smagulova, Sh.A. Organization systems and storage and processing in the agricultural sector / Sh.A. Smagulova // Problems of the AgriMarket. - 2017. - №1. - P. 86-91.