Аграрлық маркетинг: бәсекеге қабілетті стратегиялар

Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешені үшін маркетингті дамыту және трансформациялау стратегиялық маңызды құралдар болып табылады. Бұл тәсіл өндірістік салада экологиялық тұрақтылыққа қол жеткізуге, нарықтағы позицияларды нығайтуға ықпал етеді.

Мақсат - нарықтық жағдайды барабар бағалауға және болжауға, маркетингтік үдерістердің үлгідерін әзірлеуге және енгізуге мүмкіндік беретін менеджмент механизмін ұсыну.

Әдістер - зерттеу әдістемесі ретінде аналитикалық тәсіл қолданылды, оның барысында деректерді талдау және түсіндіру, зерттелетін объектінің заңдылықтарын анықтау және мәнін түсіну үшін қажетті ақпараттың едәуір мөлшері өңделді, сонымен қатар фермерлермен сұхбаттар қолданылды.

Нәтижелер - зерттеу аграрлық профильдегі кәсіпорындардағы маркетингтік қызметті күшейтуге тиімді әсер ететін айнымалыларды қарастырады. Аграрлық сектордағы маркетингтік қызметтердің маңыздылығы мен тиімділігін, шаруашылық жүргізуші субъектілерді бәсекелестік ортаға бейімдеу үшін маркетингтік тәсілдерді растайтын негізгі аспектілер көрсетілген. Кәсіпкерлердің сауалнамасы агромаркетингтегі сандық инновациялар, өнімді экологиялық сертификаттау, логистика, әділ сауда қағидаттары, ауылдық жерлерде инфрақұрылыммен қамтамасыз етудің жеткілікті деңгейі, маркетингтік саясаттың тиімділігі туралы хабардар болу үлкен қызығушылық тудыратынын көрсетеді.

Қорытындылар - "жасыл" технологияларға негізделген агроазық-түлік жүйелерінің бәсекеге қабілеттілігі ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің, өңдеудің, сақтаудың, тасымалдаудың және өткізудің барлық кезеңдерінің оңтайлы жұмыс істеуімен қамтамасыз етілуге тиіс, сондай-ақ мүдделі тараптардың: өндірушілердің, дистрибьютерлердің, тұтынушылардың қатысуы қажет. Автор эмпирикалық деректер негізінде Агробизнес қажеттіліктері үшін экологиялық бағдарланған нарықтық стратегияға бейімделу ауыл шаруашылығы құрылымдарының бәсекелестік артықшылықтарын және олардың беделін кеңейтетінін, аграрлық саланың эко-ға теңгерімді өсуіне, нарық сегментімен тұрақты өзара іс-қимылға, брендті жауапты ілгерілетуге елеулі үлес қосатынын айтады.

1. Saulick, P. Business sustainability performance: asystematic literature review on assessment approaches, tools and techniques / P. Saulick, C. Bokhoreeand, G. Bekaroo // Journal of Cleaner Production. – 2023.- Vol. 132.- P. 403-408. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.136837.

2. Govindan, K. A location-inventory-routing problem to design a circular closed-loop supply chain network with carbon tax policy for achieving circular economy: an augmented epsilon-constraint approach / K. Govindan, F. Salehian, H. Kian, S. Hosseini, H. Mina // The International Journal of Production Economics.– 2023.– Vol.257.- P.362-367. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2023.108771.

3. Freidberg, S. Metrics and Metis: work and practical knowledge in Agri-food sustainability governance / S. Freidberg // Agriculture and Human Values. -2023. - Vol. 40. – P. 245–257. https://doi.org/10.1007/s10460-022-10351-0.

4. Sharma, M. Overcoming barriers to implement digital technologies to achieve sustainable production and consumption in the food sector: a circular economy perspective / M. Sharma, S.Joshi, K.Govindan // Sustainable Production and Consumption Journal . - 2023. – Vol. 39. - P. 203-215. https://doi.org/10.1016/j.spc.2023.04.002.

5. Lee Jim, S., Gene, C., Jane, C. Intelligent automation for consumer products and retail supply chains [Electronic resource]. – 2021.- Available at: https://www.ibm.com/downloads/cas/EXK4XKX8 (date of access: 12.06.2025).

6. Rachel, B. There Be Change Insights Bucket Folder strategy The Power of Brand Purpose Competitive Agility From me to we: The rise of the purpose-led brand / B.Rachel // Accenture.- 2020.- №5.- P. 222-225.

7. Успанова, М.У. Формирование и функционирование механизма хозяйствования в АПК на принципах маркетинга/ М.У Успанова, Е.Б. Исабеков // Известия Казахсого университет международных отношений и мировых языков им.Абылай Хана.-2020.-№2.-C.116- 126.

8. De Laurentiis, F. Laurentiis Agrifood Sustainability Transitions in Firms and Industry / F. De Laurentiis, M.I. Borsatto, P. Stegmaier, L.M. Gonzalez // Sustainability. - 2024.- Vol. 16. – P 189-193. https://doi.org/10.3390/su16167079

9. El Chalfoun, F. Quantitative investigation of the impact of electronic media marketing on brand building/ F. El Chalfoun, V.Davidavičienė // International Journal of Social Science and Economic Research.-2019.-Vol.4.-N8.-P.5503-5510.

10. Kumari, R. A systematic literature review on the enablers of green marketing adoption: consumer perspective / R. Kumari, R. Verma, B.R. Debata, H.Ting // Journal of Cleaner Production - 2022. - Vol. 366. – P. 119-122 https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.132852.

11. Saraswati, N. Sustainability marketing mix on purchase decision through consumer’s green attitude as the moderating variable / N. Saraswati, A. Wirayudha // International Journal of Economics, Bussiness and Accounting Research. – 2022.- Vol. 6.-N 3. – P.642-648 https://jurnal.stie-aas.ac.id/index.php/IJEBAR.

12. Wu, C. Integrated approach for exploring critical elements that affect the sustainable development of cultural and creative industries / C. Wu., S.W. Lin // Journal of Business Economics and Management. – 2021.- Vol. 22.-N 3. – P. 596–615. https://doi.org/10.3846/jbem.2021.14261.

13. Mancuso, I. Understanding the purchasing behavior of consumers in response to sustainable marketing practices: An empirical analysis in the food domain/ I. Mancuso, A. Natalicchio, U. Panniello, P.Roma // Sustainability. - 2021. – Vol. 13.-N 11. – P.147-152/ https://doi.org/10.3390/su13116169.

14. Kelleci, A. Guiding framework for levels of sustainability in marketing / A.Kelleci, O.Yıldız // A Sustainability. - 2021. – Vol. 13.-N 4. – P. 1638-1644 https://doi.org/10.3390/su13041644.

15. Kotler, Ph. Marketing and value creation / Ph.Kotler // Journal of Creating Value. – 2020. - Vol. 6.-N1.–P.10–11. https://doi.org/10.1177/2394964320903559.