Қазақстанның жұмыс күші көп аймақтарындағы ауылдық өзін-өзі жұмыспен қамтыған жастарға фриланс-қызметтер көрсету

Соңғы жылдары фриланс жұмыспен қамту нысаны ретінде дәстүрлі еңбек нарығында мүмкіндіктері шектеулі жағдайларда жас мамандар табыстың жаңа нысандарын іздеуде жүрген ауылдық жерлерді қоса алғанда, Қазақстан жастары арасында танымал бола бастады.

Мақсаты - республиканың өңірлерінде жас кадрлардың өзін-өзі жұмыспен қамту деңгейін бағалау және оларды жұмысқа орналастыру және табыстылықты арттыру құралы ретінде фрилансингті қалыптастырудың жаңа трендтерін көрсету.

Әдістері - отандық және шетелдік әдеби дереккөздерді жалпылау, қол жетімді статистикалық ақпаратты эмпирикалық талдау және онлайн және интернет-сауалнама негізінде әлеуметтанулық зерттеу, өйткені фрилансерлер-өмір салты «виртуалды шындықпен» байланысты респонденттердің ерекше тобы, оларға қол жеткізу қиын және зерттеушілермен тек интернет арқылы байланысады.

Нәтижелері - ауылдық жерлерде жас ауылдарды өз бетінше жұмыспен қамтудың интеллектуалды-креативті нысаны ретінде фрилансерлік қызметтерді қалыптастыру тенденциялары, сондай-ақ экономиканың цифрлық трансформациясы жағдайындағы жастар үшін оның перспективаларын талдау зерттелді. Әлеуметтік-экономикалық факторларға, цифрлық инфрақұрылымға, сондай-ақ еліміздің еңбек артық облыстарының өңірлік еңбек нарығының ерекшелігіне ерекше назар аударылды. Әлеуметтанулық зерттеу негізінде Өзін-өзі жұмыспен қамтыған ауыл жастарының еңбек қатынастарының әлеуметтік ортасы қаралды, еңбекті ұйымдастырудың жаңа түрі - фрилансты игеру үшін жас мамандардың еңбек белсенділігі мен табысы деңгейінің өсуіне ынталандырулар анықталды.

Қорытынды - авторлар ауылдың өзін-өзі жұмыспен қамтыған жастары арасындағы еңбек серіктестігінің ең прогрессивті модельдері ретінде жұмыс күші нарығында еңбек қызметінің осы түрінің әлеуетін арттыруды ұсынады. Одан әрі ғылыми зерттеулер мен штаттан тыс қоғамдастықты қолдаудың мемлекеттік бастамалары жастар контингентінің цифрлық нарықтарға интеграциялануын және ауылдық аумақтарды дамытуды жеделдете алады.

1. Molla, R. How Remote Work Is Quietly Remaking Our Lives [Electronic resource].- 2019. Available at: https://www.vox.com/recode/2019/10/9/20885699/remote-work-from-anywherechange-coworking-office-real-estate (date of access: 10.12.2024).

2. Vartiainen, M. Mobile Multilocational Work: Benefits and Drawbacks. In: Korunka, C. Flexible Working Practices and Approaches [Electronic resource].- 2021.Available at: https://www.psycnet.apa.org (date of access: 10.12.2024). https://doi.org/10.1007/978-3-030-74128-0_7

3. 5 Common IT Problems When Working from Home [Electronic resource]. -2023.Available at: https://www.web.archive.org/web/20070107140540/http://www.ivc.ca/ (date of access: 10.12.2024).

4. Determining the program’s scope [Electronic resource]. – Available at: https://www.web.archive.org/web/20070107140540/http://www.ivc.ca/ (date of access: 13.12.2024).

5. Hajal, G.El. Teleworking and the jobs of tomorrow / G.El. Hajal // Research in Hospitality Management.- 2022.- №12(1).- Р.21-27. https://doi.org/10.1080/22243534.2022.2080953

6. Yasar, K. What is telecommuting? [Electronic resource].- 2023. Available at: https://www.techtarget.com/searchmobilecomputing/definition/telecommuting (date of access:12.12.2024).

7. Стребков, Д.О. Что мы знаем о фрилансерах? Социология свободной занятости / Д.О. Стребков, А.В. Шевчук.- М.: Изд. дом Высшей школы экономики, 2022.- 527 с.

8. What is Upwork? Webson Job [Electronic resource].- 2020. Available at: https://www.websonjob.com/odesk-upwork-all-about/ (date of access: 12.12.2024).

9. Сауткина, В.А. Международный рынок фриланса: перспективы развития. Анализ и прогноз / В.А. Сауткина // ИМЭМО РАН.- 2020.- № 3.- C.35-43. https://doi.org/10.20542/afij2020-3-35-43

10. Laker, B., Soga, L., Bolade-Ogunfodun, Ye., Malik, A. What successful freelancers do differently [Electronic resource].- 2021. Available at: https://www.hbr.org/2021/10/what-successful-freelancers-do-differently (date of access: 11.12.2024).

11. Афанаскина, Е.М. Фрилансеры как двигатели виртуальной занятости / Е.М. Афанаскина // Горизонты экономики.– 2018. – № 5. – С. 101-105.

12. Тренды рынка фриланса США [Электронный ресурс]. - 2018. –URL: https://www.homeofficespace.ru/trendy-rynka-frilansa-ssha (дата обращения: 18.12.2024).

13. Lehdonvirta, V. Where are Online Workers Located? The International Division of Digital Gig Work. The iLabour Project [Electronic resource]. - 2018. Available at: https://www.ilabour.oii.ox.ac.uk/where-are-online-workers-located-the-international-division-of-digital-gig-work/ (date of access: 10.12.2024).

14. Aleksynska, M. Online Platform Work in Russia and Ukraine: Gender Differences in Earnings and Work Satisfaction / M. Aleksynska, A. Shevchuk, D. Strebkov // Gendering Post-Soviet Space. Labour Market and Demography in Post-Soviet Countries: Gender Aspects in Empirical Research, 2021.- 412 p. https://doi.org/10.1007/978-981-15-9358-1

15. Состояние фриланса во время COVID-19 [Электронный ресурс].- 2020.- URL.- https://www.pubs.payoneer.com/images/thestate-of-freelancing-during-covid-19-ru.pdf (дата обращения: 10.12.2024).

16. Национальный доклад «Рынок труда Казахстана: на пути к цифровой реальности» [Электронный ресурс].- 2022. – URL: https://www.enbek.kz/ru/analytical-data/5327 (дата обращения: 10.12.2024).