Ауылдық жерлердегі кадр саясаты: қазіргі жағдайы, нәтижелі шешімдері

Соңғы жылдары жұмыспен қамту құрылымындағы ауыл шаруашылығы үлесінің төмендеуі біліктілік деңгейі саланың бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының негізгі проблемаларының бірі болып табылатын еңбек ресурстарын басқару тәсілдерін қайта қарау қажеттілігін көрсетеді. Еңбек нарығындағы сұраныс пен табысты бәсекелестік үшін кәсіби құзыреттер мен дағдыларды игеру, коммуникативті қабілеттерді дамыту, командада жұмыс істей білу, шығармашылық ойлау қажет.

Мақсаты - ауыл шаруашылығы өндірісінің кадрларымен байланысты мәселелерді шешу мақсатында республиканың аграрлық секторындағы еңбек әлеуетіне кешенді баға беру.

Әдістері - агроөнеркәсіптік кешендегі жұмысқа орналасу үрдістерін зерттеу үшін статистикалық, жүйелі.

Нәтижелері - Қазақстанның экономикалық белсенді ауыл халқының қазіргі жай-күйі зерделенді, АӨК-ні кадрлармен қамтамасыз етуге байланысты негізгі міндеттер талданды, тиімді кадрлық менеджмент бойынша ұсынымдар әзірленді. Ауылда мамандарды тартуға және бекітуге аграрлық ЖОО түлектерінің жалақы деңгейінің, әлеуметтік жағдайлары мен уәждемесінің әсеріне ерекше назар аударылады. Агроқұрылымдардың қызметіндегі кадр резервтерінің нәтижелілігінің өсу факторлары көрсетілген. Еңбек өнімділігін арттыру бойынша экономикалық саясаттың басымдықтары айқындалды.

Қорытынды - ауыл тұрғындарының табыстарын олардың сатып алу қабілеті тұрғысынан оңтайландырудың объективті серпініне ауылдық аудандар қызметкерлерінің қажетті қажеттіліктерді іске асырудағы нақты мүмкіндіктерін ескеруге мүмкіндік беретін еңбекақы мөлшерін арттыру шартымен ғана қол жеткізуге болады. Әлеуметтік сала, ауыл шаруашылығы және т. б. мамандарға тұрғын үй сатып алу немесе салу үшін көтерме жәрдемақы және бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік қолдау шараларын ұсынуға бағытталған «Дипломмен ауылға» инновациялық бағдарламасына маңызды рөл беріледі.

1. Tang, Min. Analysis and evaluate of agricultural resources using data analytic methods /Min Tang// Mathematical Biosciences and Engineering. – 2023.- Vol. 21.- P. 627-649. https://doi:10.3934/mbe.2024027

2. Faskhutdinova, M.S. Human resources in the context of digitalization of agriculture / M.S. Faskhutdinova, E.F. Amirova, I.N. Safiullin, L.G. Ibragimov // BIO Web of Conferences.- 2020. – Vol.27.-P. 1-6.

3. Кенжин, Ж.Б. Особенности развития человеческих ресурсов в сельскохозяйственной отрасли Казахстана / Ж.Б. Кенжин, Г.Е. Каирлиева, Ж.Е. Жанайсова, М.А. Мекин // Вестник Казахского университета экономики, финансов и международной торговли. ‒ 2023. ‒ №3 (52) - С. 311-317.

4. Дюсембекова, Г.С. Управление человеческими ресурсами на предприятиях агропромышленного комплекса Республики Казахстан / Г.С. Дюсембекова, Г.Д., Баяндина, Д.С. Бекниязова// Проблемы агрорынка. – 2019. – № 1. – С. 157-163.

5. Балгабаева, В. Современные тенденции использования трудовых ресурсов в АПК Казахстана / В. Балгабаева, Г.К. Турысбекова // Известия НАН РК. – 2018. – № 3.- С. 39-45.

6. Титков, А.А. Трудовые ресурсы АПК Республики Казахстан и эффективность их использования / А.А. Титков., А.А. Нургалиева, Т.Я. Эрназаров // Проблемы агрорынка. – 2019. - №3. - С. 172-176.

7. Бураева, Е.В. Подготовка кадров для цифровой аграрной экономики: проблемы и перспективы / Е.В. Бураева //Вестник аграрной науки.- 2021.- №3 (90).- С.112-118.

8. Qorri, D. The Role of Human Resource Management in Agricultural Labor-Saving Technologies: An Integrative Review and Science Mapping / D. Qorri, E. Pergéné Szabó, J. Felföldi, K. Kovács// Agriculture.– 2024.-№14(7).- P. 1-17. https://doi.org/10.3390/agriculture14071144.

9. Li, C. The Effectiveness Assessment of Agricultural Subsidy Policies on Food Security: Evidence from China’s Poverty-Stricken Villages /C. Li, Z. Sha, X. Sun, Y. Jiao // International Journal of Environmental Research and Public Health. -2022. ‒ Vol. 19. ‒ P.13-15.

10. Wang, S. Assessing Socio-Economic Impacts of Agricultural Subsidies: A Case Study from Bhutan / S. Wang, B. Manjur, J. Kim, W. Lee // Sustainability. ‒ 2019. ‒ Vol. 11. ‒ P. 32-34.

11. Zhang, T.-Т. The Effect of Family Fertility Support Policies on Fertility, Their Contribution, and Policy Pathways to Fertility Improvement in OECD Countries / T.-T. Zhang, X.-Y.Cai, X.-H.Shi, W.Zhu, S.-N. Shan // International Journal of Environmental Research and Public Health.- 2023.- Vol.20. - Р. 1-25

12. Об утверждении Концепции развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2030 годы [Электронный ресурс].– 2021.– URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000960 (дата обращения: 5.12.2024).

13. Global Economy Set for Weakest Half-Decade Performance in 30 Years. The world bank [Electronic resource].– 2023. Available at: https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2023/01/09/global-economic-prospects-january-2024-press-release?intcid=ecr_hp_headerA_2023-01-09-GEPPressRelease (date of access: 21.10.2024).

14. Кыдырбаева, Э.О. Кадровый потенциал аграрного сектора Республики Казахстан: оценка сложившейся ситуации / Э.О. Кыдырбаева, С.К. Байдыбекова, Б.К. Шомшекова //Проблемы агрорынка.–2022.-№4.-С.190-196.

15. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. Занятость и безработица. [Электронный ресурс]. - 2024- URL: https://www.stat.gov.kz/ru/industries/labor-and-income/stat-empt-unempl/(дата обращения 6.12.2024).

16. Обзор развития сельского хозяйства в Казахстане [Электронный ресурс].- 2023.– URL: https://www.halykfinance.kz/download/files/analytics/AC_agriculture_development.pdf (дата обращения 6.12. 2024).

17. Что происходит с программой «С дипломом в село» в Казахстане? [Электронный ресурс]. ‒ 2023. – URL:https://www.bizmedia.kz/2024-02-22-chto-proishodit-s-programmoj-s-diplomom-v-selo-v-kazahstane/?ysclid=m5gni1m0x u833406161 (дата обращения 21.10. 2024).

18. Министерство национальной экономики РК [Электронный ресурс]. - 2023. - URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/economy (дата обращения 5.12. 2024)