ЖЕРДІ ПАЙДАЛАНУДЫ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НЕГІЗІНДЕ ХАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ

Халық шаруашылықтарының оңтайлы мөлшерін анықтау әдістері ұсынылған. Экономикалық тиімділік деңгейін өлшеуге мүмкіндік беретін модель жасаған американдық экономистердің Л. Лау және П. Йотопоулос әдістемелік тәсілдері талданды. Отбасының құрамы мен экономикалық ресурсына байланысты ЖҚШ оңтайлы мөлшерін анықтайтын экономикалық-математикалық модель зерттелді. Шаруашылық қызметінің нәтижелілігіне әсер ететін факторлар мен шаруашылықтың бір қызметкеріне еңбектің нормативтік шығындары көрсетілген. Халық шаруашылықтарының мөлшерін белгілеу қағидаттары: отбасының тамақ өнімдеріне қажеттілігін қанағаттандыру, қосымша табыс алу мүмкіндіктері, ауылшаруашылығы дақылдарын өсірудегі жұмыстардың еңбек сыйымдылығы, өндірісті механикаландыру деңгейі анықталды. Отбасының жеке қажеттіліктерін қанағаттандыратын шаруашылықтардың оңтайлы мөлшерін есептеуге мүмкіндік беретін модельдер ұсынылды.

агроөнеркәсіптік кешен, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, шаруа (фер- мер) қожалықтары, халық шаруашылықтары, экономикалық-математикалық модель-дер, еңбек шығындары, өнімділік, кооперативтер, агроөнеркәсіптік кешен, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, шаруа (фер- мер) қожалықтары, халық шаруашылықтары, экономикалық-математикалық модель-дер, еңбек шығындары, өнімділік, кооперативтер, агропромышленный комплекс, сельскохозяйственные предприятия, кре- стьянские (фермерские) хозяйства, хозяйства населения, экономико-математической моде- ли, затраты труда, производительность, кооперативы, agro-industrial complex, agricultural enterprises, peasant (private) farms, households, economic-mathematical models, labor costs, productivity, cooperatives

1. Шінет Г.Ғ., Мунасипова М.Е., Агабекова Г.Н. Түркістан облысында халықты азық-түлікпен қамтамасыз етудегі үй шаруашылықтарының ролі // Аграрлық нарық проблемалары. - 2018. - №3. - Б. 134-140.

2. Савицкая Г.В. Анализ эффективности и рисков предпринимательской деятельности: методологические аспекты.- М.: НИЦ ИНФРА- М, 2014. - 272 с.

3. Узун, В.Я. Принципы формирования и расходования аграрного бюджета в России, США, Канаде и ЕС // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий. - 2015. - № 2. - С. 32 - 41.

4. Чаянов А.В. Избранные труды. - М.: Финансы и статистика, 1991. - 432с.

5. Григорук В.В. Адаптация фермеров к изменению климата // Проблемы агрорынка - 2014, № 2. - С. 5-11.

6. Ыдырыс С.С., Шінет Г.Ғ. Ауылдық аймақтардың дамуын қамтамасыз етуші тұрақты фактор - жұртшылық шаруашылығы // Халықар. ғыл.-тәжір. конф. материал «Агроөнеркәсіп кешеннің индустриалды-инновациялық дамуының экономикалық мәселелері: жағдайы мен болашағы».- Астана, 2016.- Т.1. - Б. 205-208.

7. Shinet G., Myrzaliev B., Ydyrys S. Conceptual Approaches to the Study of Nature of Private Ownership of Private Subsidiary Farming during Post-Socialist Transformation in Agricultural Sector // Journal of Advanced Researchin Law and Economics Biannually. - 2016. - Vol. 7, issue 2(16). - PP. 350-363.

8. Ыдырыс С.С., Шінет Г.Ғ. Жұртшылық шаруашылықтарын дамыту проблемалары және оларды шешу жолдары // Аграрлық нарық проблемалары. - 2016. - №2. - Б.114-119.