ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АУДИТТІ ДАМЫТУ

Қазақстанда және халықаралық тәжірибеде экологиялық аудиттің қалыптасу ерекшеліктері қарастырылды. Соңғы жылдары халықаралық тәжірибені ескере отырып, экологиялық аудиттің атауын алған, қоршаған ортаға теріс әсерді барынша азайту міндеттерін шешуге бағытталған кәсіпорындардың бастамашылық қызметі ерекше маңызға ие болуда. Оның Қазақстан экономикасындағы рөлі және кәсіпорындарға экологиялық саясатты, қоршаған ортаны қорғау саласындағы іс-шараларды жүзеге асыру жөніндегі бағдарламаларды қалыптастыруға жәрдемдесу көрсетілген. Шаруашылық жүргізуші субъектілердің экологиялық қызметін бағалауда аудиторлар тап болатын проблемалары анықталған. Оның басты артықшылығы - қосымша қаржы салымынсыз қоршаған табиғи ортаны қорғауды басқаруды күшейту мүмкіндігі. Экологиялық аудит жүргізуге кәсіпорындардың қызығушылығын арттыру ұсынылды. Экологиялық аудит мазмұны экологиялық талаптар мен стандарттарға сәйкестігін тексеруден басқа келесі параметрлердің: табиғат қорғауды реттеу органдары қызметінің тиімділігі; аумақтың экоменеджмент жүйесінің жай-күйі және таралуы; оның экологиялық, статистикалық және қаржылық есептілігінің бірыңғай жүйесінің болуы; табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау саласындағы қаржы ағындарын пайдалану тиімділігінің міндетті есебін қамтитын аумақтық пайда болуының жүйелі көп қырлы сарапта- малық бағасы ретінде ашылады.

экологиялық аудит, аудиторлар, қоршаған орта, табиғатты пайдалану, эко- логиялық саясат, қаржы ағындары, құқықтық және нормативтік база, экологический аудит, аудиторы, окружающая среда, природопользова- ние, экологическая политика, финансовые потоки, правовая и нормативная база, environmental audit, auditors, environment, environmental management, environmental policy, financial flows, legal and regulatory framework

1. Серов Г.П. Экологический аудит и эко-аудиторская деятельность. - М.: ИД "Дело", 2008. - 407 с.

2. Хан Ю.А. Конкурентоспособность аграрного сектора в условиях ВТО// Проблемы агрорынка. -N3.- 2017. - С.13-20.

3. Ayres R. U. Business as a Living System: The Value of Industrial Ecology/ R. U. Ayres, L. W. Ayre //California Management Review, 2001. - Vol. 43. - № 3. - PP.16-25.

4. Банк C.B. Сравнительная характеристика отечественных и зарубежных стандартов отчетности// Аудитор.-2005.- №2.-С.46-53.

5. Смагулова Ш.А., Доскеева Г.Ж., Радько Н.М. Развитие агропромышленного комплекса Республики Казахстан // Проблемы агрорынка. - 2015.-N3. - С.14 - 20.

6. Шарипов А. К. Развитие экологического аудита в Республике Казахстан // Молодой ученый. - 2012. - №5.- С. 257-260.

7. Хоружий Л.И. Вопросы аудита государственной помощи сельскохозяйственных организациях/ Л.И. Хоружий, H.A. Кокорев, В.И. Чикановский // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.- 2005. - №11 - С. 33-38.

8. Ержанов М.С. Практическое применение экологического аудита в различных хозяйствующих субъектах // Туран. - 2013. - № 2 - С.137-144.