Қазақстанда жер салығын арттыру туралы

Жер салығы жергiлiктi бюджеттердi қалыптастыру, олардың кiрiс бөлiгiн толтыру көздерiнiң бiрi болып табылады. Мақсаты - жер салығының қолданыстағы жүйесiнiң нормативтiк-құқықтық базасын талдау, жер үшiн мiндеттi төлемдердi арттыру қажеттiлiгiн негiздеу. Мынадай әдiстер пайдаланылды - монографиялық - жер салығының шетелдiк тәжiрибесiн зерделеу мақсатында, статистикалық - салық түсiмдерi, жер қорының жай-күйi бойынша деректер жинау үшiн, талдамалық - салық төлеу әдiстемелерiн зерттеу кезiнде, абстрактiлiк-логикалық әдiс негiзiнде проблемалар айқындалды және оларды шешу жолдары ұсынылды.
Нәтижелері - салықтық реттеудің шетелдік тәжірибесі фискалдық саясат ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін қолайлы жеңілдікті жағдайлар жасауға және топырақтың сапасын жақсартуға бағытталғанын көрсетті. Қолданылу мақсаттарына байланысты салықтық төлемдердің қолданыстағы отандық әдістемесі қаралды. Салықтардың 7 жылдағы серпінінде төленуіне талдау жасалды. Нысаналы пайдалану бөлінісінде жер салығы мен жалдау ақысы есептелген. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өткiзу нәтижесiнде табысқа сәйкес шаруа (фермер) қожалықтары үшiн салық толық қабылданбайтыны анықталды, өйткенi оны өндiруге жұмсалатын шығындар ескерiлмейдi.Қорытынды - жер салығын 40 есе арттыру мерзімінен бұрын болып табылатыны анықталды, өйткені бүгінгі таңда мұндай шара 20 есе мөлшерде заң жүзінде бекітілген. Жеке тұрғын үй құрылысы, сауда-ойын-сауық орталықтары мен өнеркәсіптік объектілер үшін елді мекендердің жерлеріне салық жүктемесін ұлғайту ұсынылады. Ауыл шаруашылығы айналымына 62,5 млн га босалқы жер санатына шоғырланған жайылымдарды тарту олардың сапалық деңгейін арттыруға және мемлекет бюджетіне қосымша ақша қаражатын алуға мүмкіндік береді.

1. Кодекс РК «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (с изменениями и дополнениями) [Электронный ресурс]. – 2024. -URL: https://www.online.zakon.kz/Document/?doc_id=36148637&pos=4;-116#pos=4;-116 (дата обращения: 27.06.2024).

2. В 40 раз хотят повысить земельный налог в Казахстане [Электронный ресурс]. – 2024. - URL: https://https://www.uralskweek.kz/2024/06/21/v-40-raz-xotyat-povysit-zemelnyj-nalog-v-kazaxstane/ (дата обращения: 27.06.2024).

3. Сводный аналитический отчет о состоянии и использовании земель РК за 2023 год.– Астана: Комитет по управлению земельными ресурсами Министерства сельского хозяйства Республики Казахста, 2024. – 343 с.

4. Anderson, John. E., Giertz, Seth. H., Shimul, Shafiun. N. Property Taxes for Agriculture: Use-Value Assessment and Urbanization across the United States [Electronic resource]. - 2015. Available at: https://www.mercatus.org/research/working-papers/property-taxes-agriculture-use--value-assessment-and-urbanization-across# (date of access: 02.07.2024).

5. The French tax system [Electronic resource]. - 2020. Available at: https://www.ru.wikipedia.org/wiki/ (date of access: 02.07.2024).

6. Andrew, I. Application of the calculation method for calculating an economically justified land tax / I. Andrew // Saint Petersburg State University.-2022. - Issue 5.-P. 152-160.

7. Taxes in Canada [Electronic resource]. - 2017. Available at: https://www.prifinance.com/nalogooblozhenie/nalogi-v-kanade/ (date of access: 03.07.2024).

8. Butrym, O., Zaruba, D., Yehorova, T., Hranovska, L., Shablia, O. The role of fiscal instruments in the implementation of low-carbon agriculture [Electronic resource]. - 2020. Available at: https://are-journal.com/are/article/view/758 (date of access: 04.07.2024). https://doi.org/10.51599/are.2023.09.04.07

9. Mukhtorov, U. Stimulating the efficient use of agricultural land based on the improved methodology for land tax calculation [Electronic resource]. - 2020.Available at:https://www.e3sconferences.org/articles/e3sconf/abs/2021/20/e3sconf_emmft2020_03013/e3sconf_emmft2020_03013.html (date of access: 04.07.2024). https://doi.org/10.1051/e3sconf/202124403013

10. Постановление Правительства Республики Казахстан от 2 сентября 2003 года № 890 Об установлении базовых ставок платы за земельные участки [Электронный ресурс].- 2011.-URL: //https://www.online.zakon.kz/Document/?doc_id=1044003&pos=5;116#pos=5;116 (дата обращения: 04.07.2024).

11. Тажибаева, Р.М. Государственная поддержка аграрного сектора Казахстана / Р.М. Тажибаева // Проблемы агрорынка.- 2021.- N1.- C.44-49. https://doi.org/10.46666/2021-1-2708-9991.05

12. Молдашев, А.Б. Продовольственная безопасность Казахстана / А.Б. Молдашев, М.Т. Кантуреев, А.Г. Мадиева // Проблемы агрорынка.- 2020.-N 1.-С.11-18.

13. Налогообложение сельскохозяйственных земель в Соединенных Штатах [Электронный ресурс].-2014.-URL:// https://www.policymatters.illinois.edu/the-taxation-of-agricultural-land-in-the-united-states/ (дата обращения: 05.07.2024).

14. Ибришев, Н.Н. Налоговое стимулирование в аграрной сфере: показатели и результаты деятельности / Н.Н. Ибришев, Р.Ж. Калгулова, Т.А. Айыпова // Проблемы агрорынка.- 2024.-N 1.-C.69-81. https://doi.org/10.46666/2024-1.2708-9991.06

15. Muhamad, N.A.H., Norhidayah, M.Yu., Muhammad, N.R., Hock, S.P. Addressing idle agricultural land: The conceptual framework of idle land tax based on financial self-interest model [Electronic resource].- 2023. Available at: https://www.iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/1274/1/012031 (date of access: 05.07.2024).