PEST-талдау – Қазақстан Республикасының органикалық өнімдер нарығын талдау

Әлемдік экономикада органикалық ауылшаруашылық ӛнімдеріне сұраныстың қарқынды ӛсуі байқалады, бұл органикалық нарықтың дамуын ынталандыратын негізгі факторлардың бірі болып табылады. Бұл динамика, ең алдымен, тұтынушылар адам денсаулығы мен қоршаған ортаға оң әсер ету нәтижесінде органикалық ӛнімдерді саналы түрде таңдайтын елдерде тән.

Мақсаты - Қазақстанның органикалық секторына әсер ететін сыртқы макроэкономикалық және әлеуметтік-мәдени жағдайларды анықтау және талдау.

Зерттеу әдістері - PEST-талдау, саяси және құқықтық ортаны талдау, статистикалық мәліметтер, әлеуметтанулық зерттеулер: сауалнамалар және бақылау.

Нәтижелері - орта және ұзақ мерзімді перспективада осы нарық сегментінің жедел ӛсуіне әсер етуі мүмкін саяси, экономикалық, әлеуметтік және технологиялық ынталандырулар анықталған.

Қорытындылар - мемлекеттің белсенді қатысуының, заманауи технологияларды, ақпараттық-білім беру бағдарламаларын енгізудің және биоӛнімдер нарығының инфрақұрылымын жақсартудың маңыздылығы кӛрсетілген. Орталық және жергілікті атқарушы органдар деңгейінде мемлекеттік жоспарлау жүйесін жетілдіру қажеттілігі негізделген. Қазақстандық тұтынушылардың органикалық тауарларға қатысты хабардарлығын арттыру бойынша шаралар ұсынылады, бұл органикалық тауарлар нарығының кеңеюіне тікелей әсер етеді. Осы бағыттарға кешенді және жүйелі кӛзқарас халықтың ӛмір сүру сапасын жақсартуға және қоршаған ортаны қорғауға ықпал ете отырып, республикада органикалық ауыл шаруашылығын дамыту процесін жандандырады. Авторлар органикалық ӛнім ӛндіру пәрменді заңнамалық базаны қалыптастыру, инвестициялау, оның ішінде мемлекеттік, қолайлы кәсіпкерлік ахуал құру және Қазақстан Республикасы ӛңірлерінің бәсекелестік артықшылықтарын іске асыру шартымен ел ӛңірлері үшін негізгі табыс кӛздерінің біріне айналуы мүмкін деген қорытындыға келеді.

1. Helga, W. The World of Organic Agriculture. Statistics and Emerging Trends 2023 / W. Helga, B. Schlatter, J. Travnicek. - Bonn: Research Institute of Organic Agriculture FiBL, Frick and IFOAM-Organics International, 2023. -358p.

2. Климов, Е.В. Выбор и оптимизация каналов сбыта для мелкотоварных органических производителей плодоовощного направления / Е. В. Климов, Б. У. Асилов // Проблемы агрорынка. – 2022. – № 4. – С. 94-103.

3. Григорук, В.В. Органическое сельское хозяйство: концептуальная позиция/ В.В. Григорук, Е. В. Климов // Проблемы агрорынка. – 2020.– № 3.– С. 88-101.

4. Григорук, В.В. Модель агроформирования по производству органической сельскохозяйственной продукции с добавленной стоимостью / В. В. Григорук, Ч.У. Акимбекова, Е.В. Климов, Ж.С. Досумова // Проблемы агрорынка. – 2018.–№ 2. – С. 82-89.

5. David, Fred R. Strategic management: concepts and cases [Electronic resurce].- 2023.URL: https://www.pracownik.kul.pl/files/12439/public/3_David.pdf (date of access: 08.08.2023).

6. Whittington, R. Exploring Strategy, Text and Cases. Pearson Education.Angwin [Electronic resurce].-2023.-URL: https://www.mim.ac.mw/books/Johnson%20and%20Scholes%20Exploring%20Corporate%20Strategy,%20Text%20and%20Cases.pdf (date of access: 08.09.2023).

7. OECD Farm Management Practices to Foster Green Growth, OECD Green Growth Studies, OECD Publishing, Paris [Electronic resurce].- 2023.-URL: https://www.dx.doi.org/10.1787/9789264238657-en (date of access: 03.09.2023).

8. Chen, D., Jaenicke, E., Yan, J., Tian, K., & Nayga, R. Price promotion of organic foods and consumer demand. Renewable Agriculture and Food Systems [Electronic resurce].-2023.URL: https://www.cambridge.org/core/journals/renewable-agriculture-and-food-systems/article/abs/price-promotion-of-organic-foods-and-consumer-demand/7353FEDF4DA33F382EA1081FCFED107D#access-block (date of access: 10.07.2023).

9. Schahczenski Jeff. Understanding Organic Pricing and Costs of Production NCAT Agriculture and Natural Resource Economist, and Emily Post. [Electronic resurce].-2023.-URL: https://www.attradev.ncat.org/wp-content/uploads/2022/08/organic_pricing_110619.pdf (date of access: 29.09.2023).

10. Климов, Е.В. Емкость органического рынка продовольствия Республики Казахстан: возможности потребления отдельными социально-демографическими группами населения / Е. В. Климов, Ш. М. Кантарбаева, Ж. К. Калымбекова // Проблемы агрорынка. – 2023. – № 1. – С. 161-171.

11. Всемирный Банк. Доклад об экономике Казахстана [Электронный ресурс].2023.- URL: https://www.vsemirnyjbank.org/ru/country/kazakhstan/publication/economic-update-spring-2023?fbclid=IwAR2OPLkNWX8n6Ml071xP5rDUHH64YoaJxACiOcwdrEBaNAEd2IUPXzx1QoY (дата обращения: 06.08.2023).

12. Айтбаева, А.Т. Влияние органического ферментного биопрепарата грофлорин на показатели роста и развития бахчевых культур арбуза и дыни в условиях юго-востока Казахстана / А. Т. Айтбаева, Е. В. Климов // Известия Ошского технологического университета. – 2023. – № 2-1. – С. 177-186.

13. Айсакулова, Х.Р. Влияние органических удобрений на микрофлору почвы при выращивании плодовых культур / Х. Р. Айсакулова, Л. А. Курасова, А. А. Нысанбаева, Е. В. Климов // Наука и образование. – 2022. – № 4-2(69). – С. 92-103.

14. Шелковников, С.А. Научно-технологическое развитие отрасли растениеводства, включая семеноводство и органическое земледелие, Новосибирской области / С.А. Шелковников, М.С. Петухова // Международный сельскохозяйственный журнал. – 2021. – Т. 64.- № 5.- С.1-21.

15. Исина, Ж.М. Изменение качественных показателей плодов яблони в течение процесса хранения / Ж.М. Исина, Б.К. Копжасаров, А.Е. Койгельдина, З.Б. Бекназарова // Тенденции развития науки и образования. – 2022. – № 92-14. – С. 68-73.