Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығын үш жылдық бюджеттік қаржыландыру параметрлерін бағалау

Мақсаты – елдің әлеуметтік-экономикалық даму болжамының деректері негізінде қалыптастырылған Қазақстан Республикасының 2023-2025 жылдарға арналған бекітілген бюджетінің болжамды параметрлерінің қаржыландыруға жататын ауыл шаруашылығы ӛндірісін жаңарту кӛлемдерімен және бағыттарымен ӛзара байланысын анықтау.

Әдістері – республикалық бюджет деректері бойынша динамиканың есептік деңгейлерін және мемлекеттік бағдарламаларға арналған бюджет қаражаты есебінен бӛлінетін қаржы мӛлшері туралы ақпаратты салыстыру.

Нәтижелері – ҥш жылдық мемлекеттік бюджеттің болжамды кӛрсеткіштері зерделенді және агроӛнеркәсіптік кешенге, атап айтқанда аграрлық секторға берілген бюджеттік ақшаға баға берілген. Бюджеттік басқаруды және салық тҥсімдерінің негізгі тҥрлерін жҥзеге асыру ҥшін кірістерді қалыптастыру процесінде оларды кейіннен функционалдық топтар бойынша шығын бӛлігінің сомаларымен салыстыра отырып орын алатын динамикалық ӛзгерістер айқындалған. Мемлекет бюджеті шығыстарының сабақтастығы мен әлеуметтік бағдарлануы байқалады. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасының 2023-2025 жылдарға арналған бюджетінде АӚК-ті дамыту бағдарламасын, оның ішінде ауыл шаруашылығы саласын қаржыландыруға бағытталған бюджет қаражатымен шығындар сыныптамасының жеткілікті тығыз байланысы динамикада байқалатындығына қысқартылады.

Қортындылар – мемлекеттік ресурстарды бӛлу мен бюджеттік кредиттеудің шамасын, құрылымын, ҥрдістерін егжей-тегжейлі салыстыру негізінде қаржыландыру шамасын бір мезгілде тӛмендете отырып, бюджет қаражатының мӛлшерін қысқарту агроӛнеркәсіптік ӛндірістің жалпы ӛнімінің ӛсуіне емес, кӛлемінің азаюына әкелетіні талқыланған. Ауыл шаруашылығына бюджеттік инвестициялар қазіргі жағдайда ажырамас бӛлігі болып табылады, оның кӛмегімен елдің агроӛнеркәсіптік кешенінің қаржылық тұрақтылығына қол жеткізіледі.

1. Искаков, У. М. Проблемы бюджетной политики Казахстана и пути их решения / У.М. Искаков //Сеntа1 Asian Economic Review. – 2018. - №3. С.52-60

2. Рахметова, А. Финансово-кредитный и инновационный секторы экономики: оценка макроэкономических эффектов регулирования и взаимодействия секторов / Рахметова А., Калкабаева Г., Курманалина А., Серикова Г., Аймурзина Б. // Проблемы предпринимательства и устойчивого развития. – 2020. - №8(1). -С.1224–1237

3. Сигарев, М.И. Кредитование сельскохозяйственного производства в Казахстане / Сигарев М.И., Кантарбаева С.М., Мейманкулова З.З., Шахова Ахмешова, Д.Е. // Life Science Journal, 2014, 11(9), -с. 299–302

4. Утибаев, Б.С. Оценка показателей республиканского бюджета на 2017-2019 годы и финансирование государственных программ развития / Утибаев Б.С., Жусупова А.К., Жунусова Р.М., Утибаева ГБ. // Central Asian Economic Review. - 2018. -№4. -С.102-113

5. N. Kuchukova & G. Kerimbek & B. Saparova & A. Zhussupova. (2018). The financial aspects of the third economic modernization in Kazakhstan. Journal of Social Sciences Research, 4 (12), 483-490

6. Balisacan, A. Ujjayant Chakraborty Majah-Leah Ravago. Sustainable Economic Development / A. Balisacan // Academic Press, - 2014. - 532 p.

7. Акимбекова, Г.У. Приоритетные направления развития агропромышленного комплекса Казахстана / Акимбекова Г.У., Никитина Г.А. // Проблемы агрорынка. – 2020. - №4. – С.13-23.

8. Конуспаев, Р. Қазақстан Республикасының аграрлық секторындағы несиелендіру / Конуспаев Р., Демесінов Т., Таипов Т.// Проблемы агрорынка. – 2019. - №3. – С.92-98.

9. Utibayeva, G. Prediction Parameters of the Republican Budget for 2016-2018 and their analysis / G. Utibayeva, B. Utibayev, A. Baidakov, S. Saparbayeva, A. Zholmukhanova, R. Zhunusova //Journal of Advanced Research in Law and Economics. -2016. - Vol. 4. - N. 18. - P. 945-955.

10. Закон РК «О республиканском бюджете на 2023-2025 годы» от 1 декабря 2022 года № 279-VI ЗРК. (с приложениями) [Электронный ресурс]. 2022.- URL: http://www.akorda.kz (дата обращения 22.12.2022)

11. Прогноз социально-экономического развития Республики Казахстан на 2021-2025 годы. 2022.- URL: http://www.akorda.kz (дата обращения 22.12.2022)

12. Utibayeva, G. The Issues of Assessement of Financial Investments in Agriculture Development / G. Utibayeva, D. Akhmetova, B. Utibayev, R. Zhunussova, A. Baidakov, B. Tukenova //Talent Development and Excellences.- 2020. – N.12. - P. 792-799.

13. Akhmetova, D.T. Forecasting Production Performance / D.T. Akhmetova, G.B. Utibayeva, B.S. Utibayev, R.M. Zhunusova, A.Baidakov, B.I. Tukenova // European Research Studies Journal.-2018.-N. 2.-P. 134-146.

14. Lukhmanova. G. (2019). Innovative development of the agricultural sector of the Republic of Kazakhstan. / G. Lukhmanova, K. Baisholova, N. Shiganbayeva // Revista Espacios. Vol. 40.-N 32.- P. 6-19.

15. Tokbergenova, A. (2018). Sustainable Development Agriculture in the Republic of Kazakhstan / A. Tokbergenova, L. Kiyassova, S. Kairova // Polish Journal of Environmental Studies, Vol. 27.-N5.-P.1923-1933.