Аграрлық сектордағы импортты алмастыру Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету факоры ретінде

Тақырыптың өзектілігі Қазақстанның азық-тҥлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігіне байланысты. Мақсаты – республиканың азық-тҥлік импортына тәуелділігін бағалау, сондай-ақ экономиканың аграрлық секторында импортты алмастыруды мемлекеттік ынталандыру шараларын негіздеу: кедендік-тарифтік бақылау, кредит беру, тікелей бюджеттік қолдау, сатып алу және тауар интервенциялары, салықтық және бағалық реттеу. Мақалада келесі әдістер қолданылған: жалпы логикалық, жҥйелік тәсіл, себеп-салдарлық байланыстарды талдау, салыстыру және топтау. Нәтижелері – авторлар ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің және импортталатын азық-тҥлік тауарларының өсу қарқыны динамикасында талданған. 2016-2020 жылдары байқалған халық өсімінің қарқыны орташа 1,3% сақталған жағдайда, тұтынудың ұтымды нормаларын ескере отырып, 2025 жылға қарай негізгі тағам өнімдері өндірісінің болжамы есептелген. Авторлар отандық өнімдер есебінен импорттық азық – тҥлікке тәуелділікті азайту мемлекеттік маңызды міндет екенін атап өткен. Қорытындылар – ғылыми негізделген физиологиялық қажеттілікке сәйкес келетін көлемде және ассортиментте қауіпсіз тағам өнімдерінің физикалық және экономикалық қол жетімділігіне қол жеткізу және қолдау ҥшін экономиканы әртараптандыру, оны құрылымдық қайта құру саясатын жҥргізу, жеңілдетілген микрокредит беруді пайдалану қажет. Елдің азық-тҥлік тәуелсіздігін қамтамасыз етуге екі жолмен қол жеткізуге болады, біріншісі – азықтҥлікпен өзін-өзі қамтамасыз етумен байланысты, екіншісі-өзінің тағам индустриясы мен импорттық жеткізілімдердің әлеуетін пайдалануды ҥйлестіру. Импортты алмастыру міндеттерін инновацияларды енгізу және ресурс ҥнемдеуші технологияларды қолдану негізінде қазақстандық ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілігін арттыру жолымен шешуге болады.

1. Шалгимбаева, К.Б. Продовольственная безопасность Казахстана в услових глобализации / К.Б. Шалгимбаева, Н.Теберикова // Поиск. – 2021. -№3. - С.90-94.

2. Кахарманова, С.М. Совершенствование системы продовольственного обеспечения в Казахстане / С.М. Кахарманова //Проблемы агрорынка. - 2020. - №1.- С11- 17.

3. Шалгимбаева, К.Б. Устойчивость аграрного производства в системе продовольственной безопасности региона / К.Б.Шалгимбаева, И. Кудайбергенова // Поиск. – 2021. -№3. - С.95-99.

4. Молдашев, А.Б. Продовольственная безопасность Казахстана / А.Б. Молдашев, М.Т. Кантуреев, А.Г. Мадиева // Проблемы агрорынка. - 2020. - №1.- С.11- 17.

5. Вартанова, М. Л. Актуальные проблемы обеспечения продовольственной безопасности: продовольственная самодостаточность региона при эффективно функционирующем региональном продовольственном рынке / М.Л. Вартанова, Е.В. Дробот. - Росиийское предпринимательство.– 2018.– Т. 19.- № 2.- С. 408-410.

6. Фальсман, В.К. Формирование импортозамещение в новой геополитической обстановке / В.К.Фальсман // Проблемы прогнозирования.– 2015.- №1. – С. 22-32.

7. Горшкова, Н.В. Импортозамещение в АПК: механизм реализации и перспективы развития / Н.В. Горшкова, Е.А. Шкарупа //Вестник Волгоградского государственного университета. Экономика.- 2021.-Т.23.-№3.- С.63-72.

8. Программа импортозамещения до 2025 года разрабатывается в Казахстане [Электронный ресурс].– 2022. - URL: https://www.primeminister.kz/ru/news/programma-importozameshcheniya-do-2025-goda-razrabatyvaetsya-v-kazahstane-2631455 (дата обращения: 10.07.2022).

9. Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан, 2016-2020гг. Статистический сборник Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс]. – 2021.- URL: https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 12.07.2022).

10. Балансы ресурсов и использования важнейших видов сырья, продукции производственно-технического назначения и потребительских товаров по Республике Казахстан, 2016-2020гг. Статистический сборник Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].– 2021.- URL:https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 12.07.2022).

11. Демографический ежегодник Казахстана, 2016-2020гг. Статистический сборник Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс]. – 2021.- URL:https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 12.07.2022).