Беларусь Республикасының агроөнеркәсіптік кешеніндегі экономикалық өсудің өзекті мәселелері

Мақалада Беларусь Республикасының агроөнеркәсіптік кешенінің жаһандық сынқатерлер мен ұлттық азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жаңа шарттары тұрғысынан даму тенденцияларын зерттеу нәтижелері келтірілген.

Зерттеудің мақсаты АӨК-нің тұрақты және тиімді жұмыс істеу факторларын ғылыми жүйелеу және өндірістік-экономикалық әлеуетті дамытудың перспективалық бағыттарын негіздеу болып табылады. Жұмыс барысында: монографиялық, экономикалық-статистикалық, сараптамалық-талдау зерттеу әдістері қолданылған.

Нәтижелер – агроөнеркәсіптік кешеннің тиімділігін арттыру бағыттары әзірленген, мыналарды қоса алғанда: а) салалардың өнімділігі мен тиімділігін арттыру (топырақ құнарлылығын сақтау және арттыру; нанопрепараттарды микро-тыңайтқыштар ретінде кеңінен қолдану; қарқынды жемшөп өндірісін дамыту); б) аграрлық азық-түлік тізбегіндегі субъектілердің тұрақты өзара іс-қимылы (тиімді шикізат аймақтарын құру; қайта өңдеу қажеттілігін ескере отырып, ауыл шаруашылығы шикізатының жеткілікті көлемін өндіруді оңтайландыру және ынталандыру), в) сыртқы экономикалық қызметті оңтайландыру – экспорттық қаржыландыру жүйесін жетілдіру (кредит беру, сақтандыру, шығындарды өтеу); г) инновациялық-инвестициялық қызметті жандандыру (жобалық қаржыландыру тетігін енгізу; ресурс, табиғат және энергия үнемдеу технологияларын енгізуге бағытталатын инвестициялардың өсуі үшін жағдайлар жасау); д) өнім мен шикізаттың сапасын қамтамасыз ету (өндірістің үлгілік технологиялық процестеріне салалық регламенттердің ақпараттық базасын құру; сапаны ынталандырудың экономикалық тетігін дамыту).

Қортынды – қолданыстағы 2021-2025 жылдарға арналған «Аграрлық бизнес» мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде көрсетілген бағыттарды іске асыру жөніндегі тәсілдер мен шаралар, сондай-ақ отандық АӨК-ні дамытудың нысаналы бағдарлары талданған.

1. Национальная агропродовольственная система Республики Беларусь: методология и практика конкурентоустойчивого развития / В.Г. Гусаков [и др.]; под ред. В.Г. Гусакова. – Минск: Институт системных исследований в АПК НАН Беларуси, 2021. – 179 с.

2. Гусаков, В.Г. Агропромышленный комплекс Беларуси в условиях трансформационной экономики / В.Г. Гусаков, А.П. Шпак // Белорусский экономический журнал. – 2018. – № 4. – С. 54-64.

3. Гусаков, В.Г. Конкурентоустойчивое развитие производства продуктов здорового питания в предприятиях пищевой промышленности Беларуси / В. Г. Гусаков, А. В. Пилипук. – Минск: Беларус. навука, 2018. – 367 с.

4. Мониторинг продовольственной безопасности – 2019: социально-экономические условия / В.Г. Гусаков, А.В. Пилипук, Г.В. Гусаков, П.В. Расторгуев, Н.В. Карпович, С.А. Кондратенко, Я.Н. Бречко, И.Г. Почтовая, Л.Т. Ёнчик, Л.А. Лобанова, И.В. Гусакова, О.В. Свистун, Е.П. Макуценя, Е.А. Расторгуева, Н.М. Чеплянская. – Минск: Институт системных исследований в АПК НАН Беларуси, 2020.- 349 с.

5. Бельский, В.И. Экономический механизм государственного регулирования сельскохозяйственного производства: теория, методология, практика / В.И. Бельский.- Минск: Институт системных исследований в АПК НАН Беларуси, 2018.– 265 с.

6. Пилипук, А.В. Современные аспекты и механизмы обеспечения устойчивого стратегического развития отраслей пищевой и перера батывающей промышленности в мире и в Республике Беларусь / А.В. Пилипук, С.А. Кондратенко // Белорусский экономический журнал. – 2020. – № 2. – С. 79-95.

7. Актуальные меры и инструменты эффективного конкурентного функционирования национальных продовольственных рынков / А.В. Пилипук, Г.В. Гусаков, Л.Т. Ёнчик, Л.А. Лобанова, И.В. Гусакова, О.В. Свистун, О.В. Стешиц // Научные принципы регулирования развития АПК: предложения и механизмы реализации / В.Г. Гусаков [и др.]; редкол.: В.Г. Гусаков (гл. ред.) [и др.]. – Минск: Институт системных исследований в АПК НАН Беларуси, 2020. – Гл. 4, § 4.1. – С. 91-100.

8. Основные положения Доктрины продовольственной безопасности Республики Беларусь / А. Шпак, Н. Киреенко, С. Кондратенко, Л. Байгот, Г. Гусаков // Аграрная экономика. – 2017. – № 3. – С. 2-14.