Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін жетілдіру

Қазақстан үшін жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту өте өзекті проблема болып табылады. Бұл елдегі жалпы экономикалық жағдайға, мемлекеттік басқару жүйесіне байланысты. Сондықтан мемлекет, ғылыми қоғамдастық сияқты, ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық жағдайы мен тіршілік ету инфрақұрылымына үнемі назар аударады.

Зерттеудің мақсаты – теориялық тұрғыдан жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту мәселелері, атап айтқанда мемлекеттік жергілікті басқару мен жергілікті өзін-өзі басқару арасындағы өкілеттіктерді бөлу.

Әдістері – тарихи-логикалық талдау, салыстыру және жалпылау. Нәтижелер – маңызды проблемалардың бірі – биліктің төменгі деңгейлерінде нақты және нақты анықталған функциялар мен өкілеттіктердің болмауы. Шетелдегі жергілікті басқару тәжірибесін зерделеу негізінде әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуде жергілікті өзін-өзі басқару органдарына жеткілікті құқықтар мен өкілеттіктер беру қажет екендігі анықталған. Авторлар әр түрлі деңгейдегі басқару саласындағы мемлекеттік саясат ұтымды мемлекеттік басқару әдісі немесе құралы ретінде қарастырылуы керектігін, жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін дамытуды талап етеді деп тұжырымдайды. Жергілікті жағдайлар мен мүмкіндіктерді ескере отырып, өкілеттіктер неғұрлым көп жүзеге асырылса, соғұрлым олар халықтың мүдделеріне сай болады және басқару тиімдірек болады.

Қортынды – республикалық, облыстық және аудандық бюджеттер жалпы мемлекеттік бюджеттің құрамдас бөлігі болғандықтан, олардың арасында кіріс көздерін бөлу оңтайлы, ұтымды болуы керек. Сондай-ақ қаржы құралдары бюджетаралық ағындарды қысқартуды қамтамасыз етуі қажет.

1. Благов Ю.В. Компетенция органов местного самоуправления: дисскусионные вопросы // Правоприменение.-2017.-T.1. № 47.C. 117-128.

2. Жанузакова Л.Т. Проблемы формирования местного самоуправления в Республике Казахстан // Актуальные проблемы местного самоуправления и муниципального права.- 2014. № 9 (46). C. 1871-1876.

3. Шакенова Ж.К. Формирование системы сельского расселения на территории республики Казахстан // Вестник науки КАТУ им. С.Сейфуллина.-2010. - №3. С. 55-61.

4. Mikaela, Vasstrøm., Roger, Normann. The role of local government in rural communities: culture-based development strategies. Pages 848-868 | Published online: 17 Mar 2019. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03003930.2019.1590200?journalCode=flgs20

5. Małgorzata, Godlewska, Sylwia, Morawska. Development of local and regional entrepreneurship – which institutions matter? Evidence from Poland.Pages 1017-1035 | Published online: 11 Jun 2019. https://www.tandfonline.com/doi/full/ 10.1080/1331677X.2018. 1553680.

6. Aldona, Standar, Agnieszka, Kozera. The Role of Local Finance in Overcoming Socioeconomic Inequalities in Polish Rural Areas.Pages 117-135 | Published: 21 October 2019. Sustainability2019, 11(20), 5848; https://doi.org/10.3390/su11205848.

7. Мемлекет басшысы Қ-Ж. Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі». 2020 жылғы 1 қыркүйек. [Электрон. ресурс]. 2020.- URL: http://www.akorda.kz/ru/addresses/addresses (қараған күн: 1.01.2022ж.).

8. Қазақстан Республикасының Конституциясы. [Электрон. ресурс]. 2020.-URL: http://www.akorda.kz/ru/official_documents/constitution (қараған күн: 1.01.2022.).

9. Moroz O.V., Semtsov V.M., Kukel G.S. Financial decentralization model for rural territories in Ukraine// (2016) Actual Problems of Economics, 182 (8), pp. 291-301. https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84987897300&partner ID=40&md5=102a05a12183c79cff329fbfa9f5f941.

10. Wasser N.-M., Ruhstorfer P., Kurzrock,B.-M.// Advancing revolving funds for the sustainable development of rural regions.-(2020) Sustainability (Switzerland), 12 (20), статья № 8455, pp. 1-20.https://www.scopus. com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85092912680&doi=10.3390%2fsu12208455&partnerID = 40&md5 =2f100d DOI:10.3390/su12208455.

11. V.I. Tikhii, E.E. Afanasieva, O.V. Koreva. Evaluation of the Development of Rural Areas of the Region and Their Classification by the Level of Sustainability for the Purposes of Regional Policy.-Proceeding of the International Science and Technology Conference "FarEast Сon 2019" pp 629-642 | Online: 14 April 2020 https://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-981-15-2244-4_59.

12. Gołębiewski, J., Takala, J., Juszczyk, O., Drejerska, N. Local contribution to circular economy. A case study of a Polish rural municipality (2019) Economia Agro-Alimentare, 21 (3), pp. 771-791. https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85091703489&doi = 10.3280%2fECAG2019-003011&partnerID= 40&md5=dcdd3 5d98b7aa557a96d8699 e3f2c 3b7 DOI: 10.3280/ECAG2019-003011.