Аграрлық сектордағы кәсіпкерлік қызмет: халықаралық тәжірибе

Мақсаты - қазіргі уақытта республикада агроөнеркәсіптік кешен инфрақұрылымын ұзақ мерзімді дамытудың нақты тұжырымдамасы жоқ, ал аграрлық секторды қолдау деңгейі озық елдердің деңгейінен төмен, бұл халықтың сапалы тамақ өнімдеріне қол жеткізуін шектеуге алып келуі мүмкін.

Әдістері – абстрактілі-логикалық, монографиялық, әлеуметтанулық сауалнама, экономикалық-статистикалық, аналитикалық.

Нәтижелері – ауыл кәсіпкерлігінің үздік әлемдік тәжірибесі қарастырылған. Ресей Федерациясы, экономикасы дамыған ЕО елдері, Шығыс Еуропа, озық Азия мемлекеттері, оның ішінде Жапон және Оңтүстік Корея аграршыларының тәжірибесі ұсынылған. Қазақстан Республикасының АӨК жетістіктерін сақтау мен көбейтудің басты шарты – ауылдық елді мекендердің әлеуметтікэкономикалық өсуі болып табылады. Авторлар әрбір ел экономикасының басты міндеттерінің бірі – азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесіне баса назар аударады, оны орындаудың негізгі бағыттары ауыл шаруашылығы саласын мемлекеттік қолдау, ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыру болып табылады. Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің қызметі талданған, осы елдер мен Қазақстандағы агробизнесті дамыту проблемалары көрсетілген, оларды шешу бойынша ұсынымдар келтірілген.

Қорытындылар – агроөнеркәсіптік өндірісте кәсіпкерліктің қалыптасуына және кеңеюіне ықпал ететін мынадай базалық факторлар белгіленген: нормативтік-құқықтық және инвестициялық базаны жетілдіру; агроөнеркәсіптік кешен кәсіпорындары мамандарының, сондай-ақ шаруа (фермер) қожалықтары басшыларының құрылымын трансформациялауды және біліктілігін арттыруды көздейтін кәсіпкерлік қызметті басқару болады. Аграрлық саладағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін нарыққа қолжетімділік маңызды проблема болып табылады, бұл ауыл шаруашылығы өндірісі мен ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу саласына елеулі әсер етеді. Зерттеу нәтижелері өңірлік деңгейде аграрлық секторда ШОК қолдау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу кезінде пайдаланылуы мүмкін.

1. Статистический бюллетень. Мониторинг развития села январь-март 2021 года.- Нур-Султан: Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, 2021. – Ч.1.- 81 с.

2. Тажибаева, Р.М. Государственная поддержка аграрного сектора Казахстана / Р.М. Тажибаева // Проблемы агрорынка. – 2021. – №1. – С. 44-49.

3. Мировой опыт развития сельских поселений [Электронный ресурс]. – 2017. – URL: http://xn-80aplem.xn-p1ai/analytics/Mirovoj-opyt-razvitia-selskih-poselenij/ (дата обращения: 15.04.2021).

4. Нуржанова, Г.И. Трудовой потенциал села как фактор роста конкурентоспособности АПК Республики Казахстан / Г.И. Нуржанова, А.Ж. Касенова, Р.Э. Сулейманов // Проблемы агрорынка. – 2021. – №1. – С. 155-162.

5. Черкасов, В.А. Зарубежный опыт развития сельского хозяйства как одного из способов обеспечения продовольственной безопасности / В.А. Черкасов // Вестник ТГУ. – 2010. – №6 (86). – С. 14-18.

6. Вахитова, З.Т. Развитие малого бизнеса в сельской местности / З.Т. Вахитова // Проблемы современной экономики. – 2014. – №17. – С. 51-54.

7. Глебова, Н.М. Развитие отдельного территориального образования / Н.М. Глебова, Е.О. Киселева // Инновационное образование и экономика.–2013.–№13(24).– С. 36-40.

8. Зайцева Н.С., Корнилов Д.А. Роль малых форм хозяйствования сельского хозяйства в экономике государства [Электронный ресурс]. – 2015. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/rol-malyh-form-hozyaystvovaniya-selskogo-hozyaystva-v-ekonomikegosudarstva (дата обращения: 01.04.2021).

9. Мельникова, О.Ю. Малый и средний бизнес в секторе АПК [Электронный ресурс]. – 2016. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/malyy-i-sredniy-biznes-v-sektore-apk (дата обращения: 01.04.2021).

10. Соколова, И.С. Направления развития многоотраслевого малого предпринимательства в сельской местности / И.С. Соколова, А.В. Овсянникова // Известия Алтайского государственного университета. – 2013. – №2-1 (78). – С. 301-303.

11. Пашкевич, О.А. Зарубежный опыт развития сельских территорий / О.А. Пашкевич, В.О. Лёвкина // Вестник Белорусской государственной сельскохозяйственной академии. – 2017. – №4 – С. 9-14. Rural Development Programmes 2014-2020 [Электронный ресурс]. – 2015. – URL: https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/rural-development-2014-2020/countryfiles/common/ (дата обращения: 15.04.2021).

12. Абдибеков, С.У. Мировые тенденции развития предпринимательской деятельности в экономике зарубежных стран / С.У. Абдибеков, А.Е. Беделбаева // Вестник КазНУ. – 2015. – №2/1(108). – С. 156-163.

13. Юнусов, И.А. Малое предпринимательство в контексте рыночной трансформации российской экономики и ее интеграции в мировую экономику / И.А. Юнусов // Аудит и финансовый анализ.– 2007 – №1.– С. 430-482.