ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ ЖАЛАҒАШ АУДАНЫ МЫСАЛЫНДА АУЫЛДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫ

Еліміздің әлеуметтік-экономикалық саясатының басым бағыты ретінде ауылдық аумақтарды дамытуға ықпал ететін негізгі бағыттар мен факторлар қарастырылған. Авторлар аталған мәселелерді шешуде сараланған тәсілдің болмауы көбінесе өндірістік күштерді тиімсіз орналастыруға, әлеуметтік-тұрмыстық инфрақұрылымның дамымауына әкеп соқтыратынын атап өтті. Ауылдық жер зерттеу объектісі ретінде экономикалық, әлеуметтік, мәдени, демографиялық, экологиялық және басқа да индикаторларды қамтитын аумақтық аспект пен қоғамдық қатынастардың жиынтығын ескеретін кешенді бағалауды талап етеді. Ауыл тұрғындарының өсуін тежейтін мәселелер көрсетілген. Маркетингтік зерттеулер негізінде Қызылорда облысы Жалағаш ауданының ауылдық жерлерінде экономикалық және әлеуметтік өзгерістер талданған. Тұрғындар арасында сауалнама жүргізу ішкі және сыртқы факторларды, сондай-ақ Аққұм ауылының өндірістік және инженерлік инфрақұрылымының жай - күйін бағалайтын жалпы әдістердің бірі - SWOT-талдау жүргізуге мүмкіндік берді. Ауылдық агломерациялардағы өмір сүру деңгейі мен сапасы - республиканың тұрақты экономикасының, оның қоғамдық және рухани өмірінің белсенділігін арттырудың маңызды көрсеткіштері. Ауылдық аудандардың өндірістік, демографиялық, еңбек, кеңістіктік-коммуникациялық әлеуетін пайдалану өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық мүдделеріне жауап береді. Авторлар осыған байланысты әлеуметтік және инженерлік объектілердің қызметін реттеу тетіктерін әзірлеу, олардың сапалы өзгерістерін жеделдету, әлеуметтік қызметтердің қол жетімділік деңгейін арттыру қажеттігі туындайды деп санайды. Ауыл шаруашылығы шикізатын өндіру көлемін ұлғайту, кәсіпкерлік қызметті кеңейту, әлеуметтік инфрақұрылымды жетілдіру, басқару нысандары, білікті мамандардан ауылдың кадрлық әлеуетін құру, ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыру бағыттары ұсынылған. Ауыл аумақтарындағы экономикалық және әлеуметтік жағдайдың жақсаруына ықпал ететін Қызылорда облысы ауылдарының проблемаларын шешу жолдары белгіленген.

әлеуметтік-экономикалық даму, ауылдық жер, SWOT-талдау, ауыл халқы, тұрмыс деңгейі, шағын, орта бизнес, әлеуметтік инфрақұрылым, социально-экономическое развитие, сельская местность, SWOT-анализ, сельское население, уровень жизни, малый, средний бизнес, социальная инфраструктура, socio-economic development, rural area, SWOT analysis, rural population, standard of living, small, medium business, social infrastructure

1. Мингалиева, Ж.А. Формирование методологии исследования учтойчивого развития территорий / Ж.А. Мингалиева // Вестник Московского университета. Серия «Экономика».- 2017.-№3.- С. 10-12.

2. Фирсов, А.И. Совершенствование социальных и экономических отношений на селе / А.И. Фирсов, М.С. Юркова, А.А. Голубева // Научное обозрение: теория и практика.- 2018. -№1. - С. 118-128.

3. «Ауыл - Ел бесігі» жобасы: ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасы мен әлауқатын жақсарту қалай жүзеге асырылады (2019) [Электрондық ресурс] URL: http:// www. primeminister.kz/kz/news/reviews/auyl-el-besg-jobasy-auyl-tryndaryny-mr-sru-sapasymen-l-auatyn-jasartu-alai-jzege-asyrylady (қаралған күні: 03.02.2020).

4. Трофимова, В.И. Актуальные проблемы развития сельских территорий на региональном уровне /В.И. Трофимова // Островские чтения. - 2017.-№1.- С. 551-556.

5. Фирсов, А.И. Совершенствование организационно-экономического механизма развития сельских территорий в регионе / А.И. Фирсов, М.С. Юркова, В.И. Трофимова // Научное обозрение: теория и практика.- 2017. -№4. - С. 88-100.

6. Қызылорда облысының әкімдігінің ресми интернет сайты (2018) [Электрондық ресурс] URL: http://www.gov.kz/kk/pages/ arnayy/ (қаралған күні: 23.01.2020).

7. Стоянова, Т.А. (2016). Исследование социальной инфраструктуры сельских муниципальных районов: проблемы и методология // Научно-методический электронный журнал «Концент». [Электронный ресурс] URL: http:// www.e-koncept.ru/2016/86324.htm (дата обращения: 23.01.2020).

8. Спанова, Б.К. Функционирование и развитие социальной инфраструктуры сельской местности / Б.К. Спанова // Вестник карагандинского университета. Серия «Эконом».- 2018.-№2.- С. 73-80.

9. Нукешева, А.Ж. Ауылдық аумақтардың әлеуметтік инфрақұрылымы: жағдай және мәселелері / А.Ж.Нукешева, Ш.И. Косымбаева, С.Р.Абдиева // Проблемы агрорынка.-2019.-№1.-Б. 179-183.