МОРАТОРИЙ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖЕР ПАЙДАЛАНУ ЖҮЙЕСІ

Жер пайдаланушылар мен жерге меншік нысандары бойынша ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің нақты жай-күйі мен пайдаланылуы қарастырылған. 2016 жылдың мамыр айына дейін жеке меншікке берілген жер санына талдау жүргізілген (ҚР Жер кодексінің жекелеген нормаларына мораторий енгізу). Автор ауыл шаруашылығы алқаптарының негізгі қоры уақытша жер пайдалануға (жалға алуға) шоғырланғанын анықтады. Статистикалық деректер бойынша ауыл шаруашылығы өнімдерінің едәуір көлемін ірі ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілермен салыстырғанда ШФҚ-да және халықтың шаруашылықтарында өндіретіні анықталған. Өсімдік шаруашылығын субсидиялау тетігі талданды және оның тиімділігінің төмен себептері көрсетілген. Жер ресурстарын тиімді басқару мақсатында геоақпараттық технологияларды қолдану, атап айтқанда, ауыл шаруашылығының ғарыштық мониторингін жүргізу қажет екендігі көрсетілген. Бұл аграрлық өндірісте қолданылатын және оларды ұтымды пайдалану үшін шешу жолдарын табуға мүмкіндік беретін ауыл шаруашылығы алқаптарының пайдаланылмайтын көлемін анықтауға мүмкіндік береді. Пайдаланылмайтын жыртылған жерлерді анықтау үшін егістіктің өсімдіктермен ең аз жабындысының индикаторы болып табылатын нормаланған айырымдық вегетациялық индекс (NDVI) есептелген. Ақмола облысы Қорғалжын ауданының ауыл шаруашылығы айналымына алынбаған алқаптарының қашықтан зондтау негізінде карта-схемасы жасалды. Бос жерлерді жеңілдетілген жағдайларда тауарлы ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін ауыл халқына және ШФҚ-ға беру ұсынылады.

аграрлық сектор, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер, азық-түлік қауіпсіздігі, субсидиялар, жер мониторингі, қашықтықтан зондтау, егістік, өсімдік, аграрный сектор, земли сельскохозяйственного назначения, продовольственная безопасность, субсидии, мониторинг земель, дистанционное зондирование, пашня, растительность, agricultural sector, agricultural land, food security, subsidies, land monitoring, remote sensing, arable land, vegetation

1. Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы (2018) [Электронный ресурс] URL: http://www.moa.gov.kz/ documents/1538732758.pdf/ (дата обращения: 19.12.2019).

2. Kaliyev, G.A., Sabirova, A.I., Akimbekova, G.U., Glushan, L.A., Zhildikbaeva, A.N. (2018). Organizational-economic directions of the effective use of supply chain strategy in rural territories of Kazakhstan. [Electronic resource] URL: https://www.scopus.com/record/display.uri ?eid= s2.085064966994&origin=AuthorNamesLis t&tx Gid= 463801a56f1a21b5f2a08e86e8df7ab6 (date of access: 19.12.2019).

3. Указ Президента РК от 6.05.2016 г. № 248 (2016) [Электронный ресурс] URL: https:// www.tengrinews.kz/ zakon/prezident_respubliki_kazahstan/ohrana_i_ispolzovanie_zemel/id-U16 00000248/ (дата обращения: 19.12.2019).

4. Наличие и распределение земель РК: сводный аналитический отчет за 2018 год. - Астана: Комитет по управлению земельными ресурсами МСХ РК, 2019. - 275 с.

5. Джумабаева, А.М. Аграрная политика Казахстана - основа обеспечения национальной продовольственной безопасности / А.М. Джумабаева // Проблемы агрорынка.-2018.- № 1. - С. 187-193.

6. Сельское, лесное и рыбное хозяйство в РК 2014-2018: стат. сборник. - Астана: Комитет по статистике МНЭ РК, 2019.-216 с.

7. Ozeranskaya, N., Abeldina, R., Kurmanova, G., Moldumarova, Z., Smunyova, L. (2018). Agricultural land management in the system of sustainable rural development in the Republic of Kazakhstan. [Electronic resource] URL: https:// www.scopus.com/ record/display.uri?eid=2-s2.0- 85059564276&origin=resultslist&sort=plf (date of access: 19.12.2019).

8. О проведении инвентаризации сельскохозяйственных земель (2019) [Электронный ресурс] URL: https://www.kursiv.kz/ news/ otraslevye-temy/ 2019-07/ provesti-inventariza-ciyu-selkhozzemel-poruchil-tokaev (дата обращения: 22.12.2019).

9. Что такое NDVI и его ценность в сельском хозяйстве (2018) [Электронный ресурс] URL: http:// www.agrobiz.kz/ru/news/ naukatehnologiya_22/ chto-takoe-ndvi-i-ego-cen- nost-v-selskom-hozyaystve_1216 (дата обращения: 22.12.2019).