ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ВЕТЕРИНАРИЯ ЖҮЙЕСІН МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

Қазақстанның ветеринариялық жүйесінде мемлекеттік қолдау шаралары елдің аумағында малдардың денсаулығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады, олар ішкі және халықаралық саудаға, малдан алынатын өнімдердің орын ауыстыруына әсер етеді. Қазіргі уақытта республика экономикасы мал шаруашылығы саласындағы экспорттық әлеуетті кеңейтуге бағытталған, сондықтан ветеринариядағы мемлекеттік көмек ерекше назар аударуға тұрарлық. Осы зерттеудің мақсаты мемлекет қаржыландыратын ветеринариялық шаралардың динамикасын талдау, сондай-ақ ветеринарлық саладағы мемлекеттік жәрдем шаралары мен Қазақстандағы мал басы ауруларының динамикасы арасындағы өзара байланысты зерттеу болып табылады. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, мемлекеттің ветеринариялық жүйесін мемлекеттік қолдау шаралары мал ауруларының өршу санымен, атап айтқанда, аса таралған созылмалы ауру - жануарлардың бруцеллезімен бірге өсуде. Осы аурудың ошақтарын тіркеу жыл сайын осы аурудың диагностикасы бойынша зертханалық зерттеулерге жұмсалатын шығындардың өсуімен бірге ұлғаяды. Мұндай жағдай мал басының денсаулығына және елдегі ветеринариялық қауіпсіздікке оң әсер етпейтін іске асырылатын ветеринариялық шаралардың тиімділігінің төмендігін көрсетеді. Осыны негізге ала отырып, мемлекет тарапынан мал ауруларының өршу санын азайтуға, денсаулық жағдайын жақсартуға және республикада ветеринариялық қауіпсіздікті күшейтуге бағытталған жедел шаралар қабылдау қажет. Зерттеу нәтижелері бойынша алдын алу мақсатында ветеринарлық қорғау шараларына жаңа тәсілдерді ескеретін бірқатар ұсыныстар әзірленді.

veterinary system, animal health, chronic diseases, brucellosis, diagnostics, State regulation, livestock industry, export potential, ветеринария жүйесі, малдардың денсаулығы, созылмалы аурулар, бруцеллез, диагностика, мемлекеттік реттеу, мал шаруашылығы саласы, экспорттық әлеует, система ветеринарии, здоровье животных, хронические болезни, бруцеллез, диагностика, государственное регулирование, животноводческая отрасль, экспортный потенциал

1. World Bank Database (2019) [Electronic resource) URL: https:// data.worldbank.org/indicator/ NV.AGR.TOTL.ZS?locations=KZ (date of access: 20.01.2020).

2. Statistical data on the main economic indicators Kazakhstan. Bulletin of the Committee of statistics of the Republic of Kazakhstan. Committee of statistics of Kazakhstan, 2018. - P.11.

3. Peter, Van Den Bossche. The Law and Policy of the World Trade Organization. Cases and Materials: monograph / Van Den Bossche Peter. - Cambridge:Cambridge University, 2011.-30р.

4. Klimova, N.V. (2013). Features of state regulatory impact on agribusiness in foreign countries. Scientific journal of the Kuban State Agrarian University. [Electronic resource] URL: http://ej.kubagro.ru/2013/06/pdf/45.pdf (date of access: 25.01. 2020).

5. Amanor, K.S. South-south cooperation, agribusiness and the African agricultural development: Brazil and China in Ghana and Mozambique / K.S. Amanor, S.Chichava // World Development.- 2016.- № 81.- P. 13-23.

6. Wigier, M. Agribusiness and economic development during Poland's membership in the EU. Competitiveness of Agro-Food and Environmental Economy: monograph / M. Wigier.- 2014.- P. 39-49.

7. Organization for economic cooperation and development. Agricultural Policy Monitoring and Evaluation.- Paris: OECD Publishing, 2019.- 476 р.

8. Lokotko, A.V. The development of agro-industrial complex of Kazakhstan / A.V. Lokotko, T.M. Tretyakova // KASU Bulletin.- 2011.- № 3.- P. 16-20.

9. Kaltayeva, A.B. Methods of analysis of the competitiveness of the dairy industry / A.B. Kaltayeva // Journal University, International Business.- 2012. -№ 1.-P. 35-37.