ҚАЗАҚСТАННЫҢ АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігінің қазіргі жағдайы қарастырылған. Авторлар елде жүзеге асырылып жатқан аграрлық саясаттың арқасында соңғы жылдары жекелеген азық-түлік шағын кешендерінде оң нәтижелерге қол жеткізілгенін, Қазақстан Республикасының халқын тағам өнімдерімен қамтамасыз ету деңгейін арттыруды, астық экспортының көлемін 6-8 млн тонна деңгейінде тұрақтандыруды, ауыл шаруашылығы өнімдерінің негізгі түрлерінің өндірісін 1,3-тен 2,7 есеге (2001 жылмен салыстырғанда) және мал басын 1,5-2 есеге арттыруды көздейді. Бұл өзгерістер республиканың АӨК тұрақты серпінді дамуына ықпал етеді. Мақалада азық-түлік нарығының жай-күйі, Қазақстанға ауыл шаруашылығы шикізаты және азық-түліктің импорттық жеткізілімдерінің бағыттары көрсетілген. Тұтынылатын өнімдердің негізгі түрлері бойынша импорттың үлесі көрсетілген. Еліміздің ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің өсуін тежейтін себептер анықталды. Саладағы жағдайдың одан әрі жақсаруы көбінесе ұсақ тауарлықты, ұсақ жерлерді жоюмен және олардың негізінде ірі және орта ауыл шаруашылығы құрылымдарын құрумен айқындалатын болады. Азық-түлік мәселесін табысты шешу үшін авторлар Қазақстанда аграрлық өнімді қайта өңдеуді дамыту мәселелеріне назар аударады. Ауыл шаруашылығының материалдық-техникалық базасының қалыптасқан жағдайы талданды, оның деңгейі 1991 жылмен салыстырғанда айтарлықтай төмендеген. Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығы техникасының тозуы 70%-ға жетеді. Жағдайды жақсарту бойынша шаралар ұсынылған. Пайдаланылмайтын елеулі алаңдар мен жайылымдық жерлерді игеру негізінде жайылымдық мал шаруашылығын тиімді дамыту қажеттілігі байқалады. Елдің азық-түлік тәуелсіздігін қамтамасыз ету, атап айтқанда саланы ғылыми қамтамасыз етуді жақсарту, АӨК ғылыми бағдарламаларын қаржыландыру көлемін арттыру үшін бірқатар басқа да шаралар ұсынылды.

агропромышленный комплекс, сельхозпредприятия, пастбищное животноводство, производство, переработка, экспорт, импорт, производственная инфраструктура, товарооборот, продовольственная безопасность, агроөнеркәсіптік кешен, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, жайылымдық мал шаруашылығы, өндіріс, қайта өңдеу, экспорт, импорт, өндірістік инфрақұрылым, тауар айналымы, азық-түлік қауіпсіздігі, agro-industrial complex, agricultural enterprises, pasture animal husbandry, production, processing, export, import, industrial infrastructure, commodity circulation, food security

1. Молдашев, А.Б. Проблемы устойчивого функционирования продовольственной системы Республики Казахстан /А.Б.Молдашев, Г.А.Никитина //Проблемы агрорынка.-2019.- №2.- С.11-19.

2. Калиев, Г.А. Продовольственная безопасность Казахстана / Г.А.Калиев, А.Б. Молдашев, Г.А.Никитина //В кн.: Стратегия экономической безопасности и социальной стабильности Казахстана.-Алматы:Институт экономики КН МОН РК, 2019.-С. 343-390.

3. Сельское, лесное и рыбное хозяйство Казахстана: статистический сборник.-Астана: Комитет по статистике МНЭ РК, 1990, 2001, 2018гг.-С. 37, 43, 51, 53.

4. Молдашев, А.Б. АПК Казахстана: проблемы и пути их решения: монография.- Алматы: КазНИИЭ АПК и РСТ, 2017.-150с.

5. Никитина, Г.А. Влияние интеграционных процессов в рамках ЕАЭС на развитие чувствительных отраслей агропромышленного производства Республики Казахстан /Г.А.Никитина // Проблемы агрорынка. - 2018.- №3.- С.7-17.

6. Жолмуханова, А.Ж. Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздіге: жағдайы, мәселелері, оны шешу жолдары / А.Ж. Жолмуханова, А.Ж. Қойтанова // Проблемы агрорынка.- 2018.- №3.- Б.23-29.

7. Абашева, О. Обеспечение импортозамещения в регионе для решения проблемы продовольственной безопасности /О. Абашева, С. Сулаев // АПК: экономика, управление.- 2019.- №1.- С.4-14.

8. Ушачев, И. Актуальные направления совершенствования аграрной политики России / И.Ушачев, А.Серков, В.Маслова, В.Чекалин // АПК: экономика, управление.- 2019.- №3.- С.4-16.

9. Калиев, Г.А. Актуальные проблемы развития АПК Казахстана: монография. - Алматы: КазНИИЭ АПК и РСТ, 2013.- 23с.