ҚАЗАҚСТАННЫҢ АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНІНІҢ ЭКСПОРТТЫҚ ӘЛЕУЕТІ

Қазақстанның АӨК экспорттық әлеуетінің проблемалары зерделенген, макроэкономикалық көрсеткіштер мен аграрлық сектордың ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен экспорттауға қатысты жай-күйі талданған. Отандық агроөнеркәсіп кешенінің әлсіз және күшті жақтары анықталған. Негізгі экспорттық тауарлар - бидай, арпа, жүгері және майлы дақылдар мен Ресейдің, Өзбекстанның, Қырғызстан мен Тәжікстанның экспорттық нарықтары басымдыққа ие. Сонымен қатар, кемшілік ретінде елдің сыртқы сауда айналымындағы ауыл шаруашылығы өнімдері импортының жоғары үлесін атап өтуге болады, бұл ішкі өндірістің төмен деңгейімен байланысты, нәтижесінде азық-түлік тауарларының кейбір түрлері бойын- ша импортқа тәуелділік орын алады. Азық-түлік өсімінің орташа жылдық қарқыны халықтың тұтынуы мен қаржылық кірісінің өсуіне сәйкес келмейтіндігі анықталған. Нарық тапшылығы импорт есебінен жабылады, ал оның ішкі тұтынудағы үлесі айтарлықтай жоғары. Жүргізілген талдау негізгі себептер агроөнеркәсіптік өндірістің шикізаттық бағыттылығымен, өндірістік қуаттардың толық жүктелмеуімен, инновациялық технологияларды енгізудің төмен деңгейімен және әлсіз техникалық жабдықталуымен байланысты екенін көрсеткен. Қайта өңдеу өнеркәсібін одан әрі дамыту, ауылдық жерлердің инфрақұрылымына инвестиция салу және мемлекеттік-жеке меншік әріптестікті дамыту есебінен шағын және орта агробизнес субъектілерін қаржыландыруға қолжетімділікті арттыру бойынша ұсыныстар берілген.

агроөнеркәсіптік кешен, экспорттық әлеует, өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы, өндіріс, тағам өнімдері, тұтыну қарқыны, нарық, экспорт, импорт, агропромышленный комплекс, экспортный потенциал, растениеводство, животноводство, производство, пищевая продукция, темпы потребления, рынок, экспорт, импорт, agro-industrial complex, export potential, crop production, animal husbandry, production, food products, consumption rates, market, export, import

1. Sarsenov I. and Urazov T. The Economy Has Bottomed Out: What's Next?, Country Economic Update, 2017 ( Spring). - PP. 12-14.

2. Қазақстан Республикасының 2018 жылғы жер жағдайы және оны пайдалану туралы жиынтық талдамалы есебі, 2019. - Б. 12-45.

3. Қазақстан Республикасының Статистикалық комитеті. Ауыл шаруашылығы саласының статистикалық деректері [Электрондық ресурс].- 2018. - URL: http://stat.gov. kz/official/industry/14/statistic/7 (қаралған күні: 30.07.2019).

4. World Bank Database. Statistical data on agriculture by countries [Electronic resource].- 2018.-URL: https://data.worldbank.org/indicator/ en.pop.dnst (accessed date: 30.06.2019).

5. United Nations Database. A world of information [Electronic resource]. - 2018. - URL: http://data.un.org/Default.aspx (accessed date: 25.07.2019).

6. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 12 шілдедегі № 423 қаулысы [Электрондық ресурс]. - 2018. - URL: http://adilet. zan. kz/ kaz/docs/P1800000423 (қаралған күні: 21.07.2019).

7. FAOSTAT. Food and agriculture data [Electronic resource]. - 2018. - URL: http://www. fao. org/faostat/en/#country/108 (accessed date: 28.07.2019).

8. International Trade Centre. Indicators on export performance, international demand, alternative markets and competitive markets, as well as a directory of importing and exporting companies. Trade map on bilateral trade [Electronic resource].-2018.-URL:https://www.trademap.org/Bilateral.aspx?nvpm(accessed date: 01.08.2019).

9. Әлеуметтік экономикалық даму көрсеткіштері. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму журналы [Электрондық ресурс]. - 2018. - URL: http://stat. gov.kz/edition/publication/material/3 (қаралған күні: 15.07.2019).