COMPETITIVENESS OF KAZAKHSTAN GRAIN IN DOMESTIC AND FOREIGN GRAIN MARKETS

АӨК дамыту бағдарламасының басты бағыттарының бірін іске асыруда аграрлық өндірістің жалғыз ірі ауқымды экспорттық өнімі, ауыл шаруашылығы тауар-өндірушілерінің кіріс көзі, елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды роль атқаратын мал шаруашылығын дамытудың негізі болып табылатын астықтың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бірінші кезектегі мән беріледі. Мақалада республикада астық өндірісін жүргізудің табиғи және экономикалық жағдайларының едәуір әртүрлілігі, оның тиімділігі көбінесе аумақтық-салалық еңбек бөлінісімен және аймақаралық алмасумен айқындалады. Алайда ішкі және сыртқы астық нарықтары конъюнктурасының тұрақсыздығы, жоғары темір жол астық жүктерін тасымалдау тарифтеріне өңірге байланысты астық өндіру саласында ұтымды құрылымды қалыптастыруды, оның тиімділігін арттыруды қиындатады. Астық сақтау қоймаларының сыйымдылығын жеткіліксіз пайдалану себептері анықталған (шамамен 50%), бұл өндіріс құнын қымбаттатады. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің тауарлық астықты сақтауы көбінесе бейімделмеген қоймаларда оның сапа көрсеткіштерін нашарлатады, массаның жоғалуын арттырады, яғни, қазақстандық астықтың бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді. Сонымен қатар елде элеваторлардың жекелеген отандық және шетелдік кәсіпорындардың меншігінде шоғырлануы жүріп жатыр, бұл ретте шетелдік компаниялар республиканың астық өндіретін негізгі аймақтарында орналасқан неғұрлым заманауи және тиімді жұмыс істейтіндерді сатып алуда.

grain-production regions, production, products, efficiency, market, storage capacities, sales, transport, railway tariffs, food security, астық өндіретін аймақтар, өндіріс, өнім, тиімділік, нарық, сақтау сыйымдылығы, өткізу, көлік, темір жол тарифтері, азық-түлік қауіпсіздігі, зернопроизводящие регионы, производство, продукция, эффективность, рынок, емкости хранения, реализация, транспорт, железнодорожные тарифы, продовольственная безопасность

1. Ушачев И. Стратегические подходы к развитию АПК России в контексте межгосударственной интеграции // АПК: экономика и управление. - 2015. - №1.- С. 3-17.

2. Алтухов А.И.Межрегиональный обмен в системе продовольственного обеспечения страны // Экономика сельского хозяйства России. - 2017. -№1.- С. 12-20.

3. Коваленко Н.Я.Экономика сельского хозяйства: учебник.-М: Юрайт, 2018.- 406 с.

4. Добрынин В.А. Актуальные проблемы экономика АПК: учебное пособие.- М.: Издательство МСХА, 2015.- 280 с.

5. Мизанбекова С.К., Калыкова Б.Б., Мизанбеков И.Т.Вопросы устойчивого развития зернопродуктового подкомплекса Казахстана //Проблемы агрорынка.- 2018. - № 2.- С.139-147.

6. Серков А.Ф., Чекалин В.С. Увеличение экспорта продукции АПК в системе стратегического планирования развития отрасли //Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий. - 2018. - №12.- С. 6- 9.

7. Смагулова Ш.А.Организация системы хранения и переработки в аграрном секторе // Проблемы агрорынка.- 2017.- №1.- С. 86-91.

8. Каскин Т.Т. Методика построения локальных сбытовых зон сельскохозяйственной продукции //Проблемы агрорынка.- 2016.-№3. - С.93-97.

9. Акимова Ю.А., Коваленкр Е.Г. Системный подход к устойчивому развитию продовольственного рынка // Фундаментальные исследования.- 2016.- № 11.-Ч.1.-С. 112-116.