Қазақстанның ауылдық жерлерінде туризмді тарату үшін сандық трансформация

Экономиканың сандық трансформациясы жағдайында Қазақстан Республикасындағы агротуризм ауыл тұрғындарының жұмыспен қамтылуын және табыс деңгейін арттыруға, мәдени және табиғи мұраны сақтауға, кәсіпкерлік бастаманы ілгерілетуге ықпал ететін ауылдық аумақтарды орнықты дамытудың тиімді құралы ретінде ерекше маңызға ие болады. Мақалада ауылдық туризмді цифрландырудың негізгі артықшылықтары мен келешегі қарастырылады, бұл ретте сандық шешімдерді енгізудің агротуристік объектілердің қолжетімділігін ұлғайтуға, туристік маршруттарды кеңейтуге, жұмысқа орналастырудың өсуіне, өңірлік брендті нығайтуға және ауыл тұрғындарын агробизнеске тартуға ықпалына ерекше назар аударылады. Тақырыптың өзектілігі агроэкотуризмнің бәсекеге қабілеттілігін күшейту және заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды аграрлық секторға интеграциялау қажеттілігімен байланысты.

Мақсаты - елімізде аграрлық туристік индустрия қызметтерін таратудағы сандық инфрақұрылымның рөлін негіздеу, сандық инновациялардың келешегі мен шектеулерін анықтау, агротуристік қызметте сандық құралдарды пайдалану жолдары мен мемлекеттік қолдау бағыттарын негіздеу.

Әдістер - салыстырмалы-аналитикалық тәсіл, нормативтік құжаттар мен статистикалық деректерді талдау, сондай-ақ үлгідеу және визуализация, бұл мемлекет, бизнес және ауыл тұрғындары арасындағы өзара іс-қимылды көрсетуге мүмкіндік берді.

Зерттеу нәтижелері сандық платформалар инфрақұрылымды жаңғыртуға, салааралық ынтымақтастықты ынталандыруға, логистика мен брондау үдерістерін жақсартуға, сондай-ақ іс-әрекеттердің ашықтығы мен үйлестірілуіне ықпал ететінін көрсетеді.

Қорытындылар - сандық үлгіді табысты іске асыру мемлекеттік органдардың, ат-сектордың, аграрлық кәсіпкерліктің және білім беру мекемелерінің күш-жігерін біріктіруді талап етеді. Бұл туристік әлеуетті серпінді арттыру, Ауылда өмір сүру сапасын, туристік кешен кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілігі мен экономикалық тиімділігін қамтамасыз ету, халықаралық нарықта ұлттық туристік өнімді ілгерілету үшін берік негіз жасайды.

1. Guirong, J. How Does Agro-Tourism Integration Influence the Rebound Effect of China’s Agricultural Eco-Efficiency? An Economic Development Perspective. Frontiers in Environmental Science [Electronic resource]. – 2022. Available at: https://doi.org/10.3389/fenvs.2022.921103 (date of access: 09.06.2025).

2. Yi, Y. Research on the Integration and Development of Modern Agriculture and Rural Tourism Based on AHP-Take Yangjia Town in Mianyang City as an Example / Y. Yi, C. Zhao, J.Fu / Open Journal of Social Sciences. – 2019. – Vol.7.- Issue 7. – P.76-87. https://doi:10.4236/jss.2019.77008

3. Irfan, M. Modeling Consumers' Information Acquisition and 5G Technology Utilization: Is Personality Relevant? / M. Irfan, M. Ahmad // Personality and Individual Differences. – 2022. – Vol.188. - Article 111450. https://doi:10. 1016/j.paid.2021.111450

4. Pan, S.-Y. Advances and Challenges in Sustainable Tourism toward a Green Economy / S.-Y. Pan, M. Gao, H.Kim, K.J. Shah, S.-L. Pei, P.-C. Chiang // Science of the Total Environment. – 2018. – Vol.635. – P. 452–469. https://doi:10.1016/j.scitotenv.2018.04.134

5. Picazo-Tadeo, A.J. Assessing Farming Eco-Efficiency: a Data Envelopment Analysis Approach / A. J.Picazo-Tadeo, J. A., Gómez-Limón, E. Reig-Martínez // Journal of Environmental Management. – 2011. - Vol.92.-Issue 4.– P.1154- 1164. https:doi:10.1016/j.jenvman.2010.11.025

6. Deng, X. Improving Eco-Efficiency for the Sustainable Agricultural Production: A Case Study in Shandong, China / X. Deng, J. Gibson // Technological Forecasting and Social Change. – 2019. – Vol.144. - P.394-400. https://doi:10.1016/j.techfore.2018.01.027

7. Liu, L. Does the Construction of National Eco-Industrial Demonstration Parks Improve Green Total Factor Productivity? Evidence from Prefecture-Level Cities in China / L. Liu, X. Yang, Y.Meng, Q.Ran, Z.Liu // Sustainability. – 2021. – Vol. 4.-N 1. - Article 707509. https://doi:10.3390/su14010026

8. Lifang, W. A. N. G. The Dynamic Mechanism and Development Path for Integration of Agriculture and Tourism in Shanxi Province / W.A. N.G. Lifang // Agricultural Technology and Economics.- 2018.- Vol.04.–P.136-144 (in Chinese). https://doi:10.13246/j.cnki.jae.2018.04.012

9. Meng, T. Study on Motivation Mechanism and Countermeasures of Integration of Agriculture and Tourism Industry Based on Value Chain / T. Meng //Jiangsu Agricultural Sciences. – 2019. – Vol.47.- N 6. – P.320–324. https://doi:10.15889/j.issn.1002-1302.2019.06.067

10. Han, H. Agricultural Eco-Efficiency Loss under Technology Heterogeneity Given Regional Differences in China / H. Han, T.Ding, L Nie, Z. Hao //Journal of Cleaner Production. – 2020. – Vol.250.- Article 11511. https://doi:10.1016/j.jclepro.2019.119511

11. Sigalat-Signes, E. Transition towards a tourist innovation model: The smart tourism destination: reality or territorial marketing? / E. Sigalat-Signes, R. Calvo-Palomares, B. Roig-Merino // Journal of Innovation & Knowledge. – 2020. – Vol.5(2). –P. 96–104. https://doi.org/10.1016/j.jik.2019.06.002

12. Койшинова Г.К. Агротуризм в Казахстане (региональный аспект): потенциал и перспективы / Г.К. Койшинова, Б.С. Сарина, Е.Б. Домалатов // Проблемы агрорынка. – 2025. - №1. – С.49-60. https://doi.org/10.46666/2025-1.2708-9991.04

13. Ammirato, S. Agritourism and Sustainability: What We Can Learn from a Systematic Literature Review/ S. Ammirato, A.M. Felicetti, C. Raso, B.A. Pansera, A. Violi / Sustainability. - 2020. – N.12(22). - Article 9575. https://doi.org/10.3390/su12229575

14. Шокан, Р. Агротуризм как перспективное направление развития сельских территорий / Р. Шокан, М. Каменова, Б. Аймурзина // Проблемы агрорынка. – 2023. - №2. – С. 62-70. https://doi.org/10.46666/2023-2.2708-9991.06

15. Rakhimberdinova, M. Role of Development of the Agro-Industrial Complex to Create Areas of Agritourism / M. Rakhimberdinova, E Nurekenova, M. Ordabayeva, M. Konyrbekov, Y. Saifullina, N. Kuttybaeva / Journal of Environmental Management And Tourism. - 2020. – N.13(8). – P.2311-2319. https://doi.org/10.14505/jemt.v13.8(64).23

16. Agybetova, R. Agritourism sector of Kazakhstan: attracting foreign direct investment / R.Agybetova, G.S. Shakayeva, Zh.K. Abilkhay / Problems of AgriMarket. - 2022.- №3. –P. 38-45. https://doi.org/10.46666/2022-3.2708-9991.04

17. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы №262 қаулысы. Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2019-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы [Электронный ресурс].–2019.-URL: https:/www.adilet.zan.kz/rus/docs/P1900000360 (дата обращения 09.06. 2025г.)

18. Анализ индустрии туризма в Республике Казахстан [Электронный ресурс]. –2024.- URL: https://www.kaztour-association.com/ (дата обращения 09.06.2025г.)