Қазақстан өсімдік шаруашылығын техникалық жарақтандыру аймақтарын құру

Қайта құруға дейінгі кезеңде ауыл шаруашылығы техникасы Украинадан, Белоруссиядан, Ресейден әкелінгендіктен және қажетті өнімнің тек 10% ғана жергілікті кәсіпорындар өндіретіндіктен, қазіргі Қазақстан ауылшаруашылық машина жасаудың жетіспеушілігі проблемасымен бетпе-бет келіп отыр. Осыған байланысты ауыл шаруашылығы өндірісін техникалық жаңғырту, өсімдік шаруашылығы саласы үшін машиналардың өңірлік жүйесін құру міндеттері барынша өзекті болып отыр. Осы мақсатта бірінші кезеңде аймақтың барлық ауылшаруашылық тауар өндірушілерін әрқайсысы ұқсас объектілерден тұратын топтарға бөлу қажет, ал жиынтығында олар айтарлықтай ерекшеленеді.

Мақсаты - өсімдік шаруашылығы шаруашылықтары үшін егістік машиналарының конструктивтік тетігін әзірлеу, әрбір ауыл шаруашылығы құрылымдары үшін олардың оңтайлы сапалық және сандық сипаттамаларын дәл белгілеуге мүмкіндік беретін техникалық жарақтандыру аймақтарын құру әдісін негіздеу, республикада өсімдік шаруашылығының техникалық паркін жаңарту учаскелерін белгілеу.

Әдістері - аграрлық саланың техникалық базасын, агроөнеркәсіптік кешеннің материалдық-техникалық ресурстарының қазіргі жай-күйін дамыту бағыттарын талдау кезінде экономикалықстатистикалық.

Нәтижелер – "өсімдік шаруашылығын техникалық қайта жарақтандыру аймағы" ұғымының анықтамасының авторлық нұсқасы және олардың саны өсімдік шаруашылығы секторын материалдық қолдау мәселелерінің кешенін сегменттеуге және сапалы шешуге мүмкіндік береді. Техникалық аймақтарды құрудың негізі-табиғи-өндірістік жағдайлар мен өсімдік шаруашылығы кәсіпорындарын техникалық қамтамасыз етудің сапалық-сандық параметрлері арасындағы қатынастарды зерттеу. Күрделі құрылымдардың, оңтайландырудың және оңтайландыру талдауынан кейін қолданылатын әдістер зерттелетін заңдылықтардың мәнін көрсетеді.

Қорытындылар - жүргізілген зерттеулер нәтижесінде техникалық құралдардың санын анықтау үшін дәйекті іс-қимылдардың шекаралық шарттарын ескеретін аймақтық, аймақтық ерекшеліктерді көрсететін елдегі ауыл шаруашылығы өндірісіне техникалық қызмет көрсетудің 10 аймағы көрсетілген.

1. Башмачникова, О.В. Как решается вопрос обеспечения фермерских хозяйств Германии сельскохозяйственной техникой [Электронный ресурс].- Агропромышленный портал.- 2021.-URL: https://www.agroXXI.ru/?utm_medium=source&utm_source=rfinance (дата обращения: 3.03.2025).

2. Иовлев, Г.А. Анализ и оценка зарубежного опыта формирования технического потенциала сельскохозяйственного производства / Г.А. Иовлев // Нижегородский государственный инженерно-экономический университет. -2020.- № 5 (108). -С. 29–38.

3. Макрак, С.В. Материальные ресурсы для сельского хозяйства: инструменты регулирования и мониторинг в зарубежных странах / С.В Макрак, И.Н Кохнович, А.В Микулич, Т.В. Собалевская // Экономические вопросы развития сельского хозяйства Беларуси.- 2023. – Вып. 51. – С. 148–168.

4. Обзорная информация о состоянии парка сельскохозяйственной техники в Казахстане. Проект «Казахстанско-Германский аграрно-политический диалог» [Электронный ресурс].-2018.- URL: https:// www.agri.-machinery-in-kazakhstan-2018_ru-2 (дата обращения: 3.03.2025).

5. McFadden, J. The digitalisation of agriculture / J.McFadden, F.Casalini, T.Griffin, J.Antón.-OESD: Parizh, 2022.- 56p. https://doi.org/10.1787/18156797.

6. Государственная программа цифрового развития сельскохозяйственной сферы Казахстана: E–agroindustrial complex [Электронный ресурс].-2018.- URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/moa?lang=ru (дата обращения: 3.03.2025).

7. Ибришев, Н.Н. Ресурсы как основа эффективного функционирования аграрной отрасли / Н.Н. Ибришев, А.Б. Молдашев, С.Т. Жумашева, И.С. Таипова /Проблемы агрорынка. -2019.-№1-С.40-48.

8. Жумашева, С.Т. Цифровизация как основа инновационного потенциала аграрного производства Казахстана / С.Т. Жумашева, Ж. Смагулова, А. Муханова // Проблемы агрорынка. -2020. -№2. - С. 45-52.

9. Lee, K. The art of economic catch-up: Barriers, detours, and leapfrogging in innovation systems / K. Lee - Cambridge: Cambridge University, 2019.-279 p.

10. Etzkowitz, H. The triple helix: University – industry-government innovation and entrepreneurship / H.Etzkowitz, Ch.Zhou. – London, New York: Routeredge, 2018.- 328 p.

11. Mazzucato, M. Mission-oriented innovation policies: Challenges and opportunities / M. Mazzucato // Industry and Corporate Change. - 2018. –Vol.27.-N5.- P.803-815.

12. Gamble, J.E. Essentials of strategic management: The quest for competitive advantage / J.E. Gamble, M.A. Peteraf, A.A. Thompson. – Dubuque: McGraw-Hill Education, 2019.-393 p.

13. Sahaf, M.A. Strategic marketing: Making decisions for strategic advantage / M.A. Sahaf. –Delhi: PHI Learning Private Limited, 2019. – 714 p.

14. Смирнов, М.А. О необходимости восстановления механизированного сельскохозяйственного производства в России /М.А. Смирнов, А.В. Лавров, В.Г.Шевцов //Национальные интересы: приоритеты и безопасность. -2018- Т.14.- N 1.- С.48-61.

15. Годжаев, З.А. Стратегия машинно-технологической модернизации сельского хозяйства России до 2030 года (прогноз) /З.А. Годжаев, В.Г. Шевцов, А.В.Лавров, Ю.С. Ценч, В.А.Зубина // Технический сервис машин. - 2019. - №4. – С.220-229.