Солтүстік Қазақстан мысалында жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың басым бағыттары

Мақсаты - ауылдық аумақтарды тұрақты жер пайдалануды қалыптастыру мақсатында Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың негізгі факторларын және өңірлік ерекшеліктердің ауыл шаруашылығы салаларын дамытуға әсерін зерттеу.

Әдістері – ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің нәтижелі айналымының әдіснамалық негізі ретінде статистикалық, жүйелік және кешенді тәсіл; Солтүстік Қазақстан облысының жер қоры туралы ақпаратты өңдеу үшін салыстырмалы талдау, пәндік-логикалық, экономикалықстатистикалық.

Нәтижелер – жер өңдеуді оңтайландыру топырақтың құнарлылығын, құқықтық реттеуді ескере отырып, ауылшаруашылық жерлерінің егістік алқаптарын орналастыру сияқты табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалануға әсер ететін ғылыми негізделген көрсеткіштерді түсіну тұрғысынан қарастырылды. Жер пайдаланушыны ұзақ мерзімді перспективада жердің өнімділігін арттыруға ынталандыратын қажетті шарт оның нысаналы қолданылуы бойынша жер учаскесі болып табылады. Тиімді егіншілікті қалыптастыру тетігін құру процесінде туындайтын проблемалардың басым бөлігі экологиялық-экономикалық қатынастардың жетілмегендігімен, экожүйелік тәсілдерді елемеумен, жер телімдерін мониторингілеу жүйесінде кемшіліктері бар ауыл шаруашылығы өндірісін кең көлемде жүргізумен айқындалатыны атап өтілді. Жел мен судың деградациясы және осы құбылыстармен күресудің радикалды шараларының өзектілігі мәселелеріне ерекше назар аударылады. Жоғарыда жазылғандарды қорытындылай келе, қорытындылар жасалды - дақылдардың өнімділігіне әсер ететін сапалы топырақ көрсеткіштерін сақтау және жақсарту маңызды. Сыртқы шекаралардың, жерге құқықтардың тұрақтылығы және Жерге орналастыруды ішкі ұйымдастыру жерге иелік етуді құқықтық реттеудің объективті шарттары болып табылады. Авторлардың пікірінше, жер аумағының технологиялық қауіпсіздігі оның контуры мен энергиямен қамтамасыз етілуінде ғана емес, сонымен қатар кәсіпорындардың жерді толық қайтарыммен пайдалану үшін ауылшаруашылық техникасымен қамтамасыз етілгендігін көрсетеді.

1. Выступление Главы государства Касым-Жомарта Токаева на первом Форуме работников сельского хозяйства. https://www.akorda.kz/ru/vystuplenie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-na-pervom-forume-rabotnikov-selskogo-hozyaystva-1510223

2. Экологическая устойчивость как фактор по- вышения экономической эффективности использова- ния земельных ресурсов / Л.Г. Долматова, Е.А. Солом- кина // Научный журнал Российского НИИ проблем мелиорации, 2012. № 4 (08). С.2–15.

3. Курцев, И.В. Устойчивое развитие агропромышленного комплекса Сибири: предпосылки, факторы, пути./ И.В. Курцев. РАСХН. Сиб. отделение. СибНИИЭСХ: Новосибирск. - 2005. - 374с.

4. Условия формирования устойчивого сельскохозяйственного землепользования / Н.Н. Корнева, Т.Ю. Малыгина // Экономика, труд, управление в сельском хозяйстве. 2010. № 4 (5). С. 29–32.

5. СулейменовЖ.Ж., Устойчивое землепользование в сельском хозяйстве Казахстана./Репозитарий Белорусского государственного аграрного технического университета.-2017.с. 65-71 https://core.ac.uk/reader/198049180

6. Пархоменко, Н. В. Устойчивое развитие сельского хозяйства региона: проблемы достижения и механизм поддержания / Н. В. Пархоменко, Л. В. Щукина. – Гомель : ГГТУ им. П. О. Сухого, 2016. – 178

7. Проблемы организации рационального сельскохозяйственного землепользования / Н.Н. Корнева // Вестник ФГОУ ВПО МГАУ. 2010. № 5. С. 11–14.

8. Скульская Л.В., Широкова Т.К. Риски в сельскохозяйственном производстве и пути нейтрализации их негативного воздействия. C. 478–501 file:///C:/Users/Queen/Downloads/riski-v-selskohozyaystvennom-proizvodstve-i-puti-neytralizatsii-ih-negativnogo-vozdeystviya.pdf

9. Яковлева Е. Создание экологически устойчивых моделей землепользования по природным зонам северного Казахстана//Материалы международной научно – теоретической конференции «Сейфуллинские чтения – 17: «Современная аграрная наука: цифровая трансформация», посвященной 30 – летию Независимости Республики Казахстан.- 2021.- Т.1, Ч.3 - С. 354 – 357

10. Agricultural land management in the system of sustainable rural development in the Republic of Kazakhsta. Ozeranskaya, N., Abeldina, R. Kurmanova, G., Moldumarova, Z., Smunyova, L.// International Journal of Civil Engineering and Technology, 2018, 9(13), p. 1500– 1513

11. Sustainable Land Management Молла Меконнен Алему,January 2016, Journal of Environmental Protection 07(04):502-506/ DOI: 10.4236/jep.2016.74045

12. Сводный аналитический отчет Сводный аналитический отчет о состоянии и использовании земель Республики Казахстан за 2023 год. https://www.gov.kz/memleket/entities/land/documents/details/667055?lang=ru

13. GIZ (Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit) (2015) Lessons and Experiences in Sustainable Land Management. GIZ Ethiopia, Addis Ababa.

14. Utuk, I.O. and Daniel, E.E. (2015) Land Degradation: A Threat to Food Security: A Global Assessment. Journal of Environment and Earth Science, IISTE, 5, 13-21

15. Noe, C. (2014) Reducing Land Degradation on the Highlands of Kilimanjaro Region: A Biogeographical Perspective. Open Journal of Soil Science, 4, 437-445

16. Молдашев А.Б., Никитина Г.А. Проблемы устойчивого функционирования продовольственной системы республики казахстан. Проблемы агрорынка. 2019;(2):11-19

17. Роль АПК регионов Сибири в обеспечении продовольственной безопасности страны / И.В. Щети- нина // Вестник Сибирского университета потребитель- ской кооперации, 2015. № 1. С. 35–44.

18. Социально-экономическая эффективность реализации потенциала сельских территорий / Н.И. Про- ка, А.В. Деулина // Вестник ОрГАУ 2011. С. 22–27