Цифрландыру және оның ауылдық аумақтардағы жерді пайдалануға әсері

Мақсаты - ауыл шаруашылығы жерін пайдалануды ақпараттық қамтамасыз етудің заманауи деңгейін, проблемаларды ұсыну және цифрлық технологияларды қолдану негізінде оларды шешу жолдарын ұсыну.

Әдістері - монографиялық шетелдік тәжірибені, ауыл шаруашылығы өндірісіндегі цифрлық инновацияларды зерделеу мақсатында, аналитикалық – жер активтерінің жай-күйін және пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жерлерінің болуын талдау кезінде, статистикалық – зерттеу объектілері бөлінісінде ақпаратты жинау және өңдеу үшін, картографиялық - жерге иелік ету схемаларын қарау, мониторинг жүргізу және теріс өзгерістерді анықтау кезінде, сондай-ақ оларды жоюдың болжамды шешімдерін әзірлеу.

Нәтижелері - шет елдердің жер ресурстарын қалыптастыру процесінде цифрлық инфрақұрылымды пайдалану тәжірибесі оларды республикада ауылдық аумақтарды орнықты дамыту моделін құру үшін қолдану қажеттігін дәлелдеді. Цифрландыру қазіргі жерге орналастыруда шешуші рөл атқаратыны анықталған. Ақпараттық жүйелердегі мәліметтермен толықтығы талданған. 2018-2021 жылдар аралығында цифрлық трансформацияға шамамен 208 млрд. теңге бөлінгені анықталды, алайда шығындарға қарамастан, бұл бағдарламаның нәтижелілігі төмен болып шықты. Электрондық мемлекеттік қызметтерді онлайн-форматта көрсету мөлшері 90%-ға дейін жеткізілгені атап өтілді (жоспар бойынша 60%). Сандық жерді пайдалануда геоақпараттық технологияларды енгізудің артықшылықтары мен әлеуетті мүмкіндіктері негізделген. Ауыл шаруашылығын цифрлық жаңғыртудың негізгі кедергісі ауылдық жерлердің интернетпен қамтамасыз етілуінің әлсіздігі болып қала береді.

Қорытынды - ауыл шаруашылығы алқаптары саласы ГАЖтехнологияларды қолдану негізінде сандық жаңартумен толық қамтылған. Өңделмеген жерлерді диагностикалау үшін ауылшаруашылық картасын жасау кезеңдері көрсетілген. Алайда, жер қорын ұтымды пайдалану мақсатында оны тиімді басқаруды қамтамасыз етудің бірқатар кемшіліктері де бар.

1. Цифровой Казахстан [Электронный ресурс]. - 2024.- URL: https://www.tadviser.ru/index.php/Статья:Цифровой_Казахстан (дата обращения: 24.12.2024).

2. Challenges of digital transformation in agricultural [Electronic resource]. - 2024. Available at: https://www.naos-international.com/challenges-of-digital-transformation-in-the-agriculturalsector/ (date of access: 24.12.2024).

3. Sabirin, N.H.A., Mohd Fadhil, N.F. Information technology (IT) in agriculture sector: issues and challenges [Electronic resource]. - 2022. Available at: https://www.researchgate.net/publication/363180459_Information_Technology IT_in_Agriculture_Sector_Issues_and_Challenges (date of access: 24.12.2024).

4. Kirin, Navigating E. The Global Landscape Of Digital Agriculture [Electronic resource]. - 2023. Available at: https://www.forbes.com/councils/forbesbusinesscouncil/2023/11/22/navigating-the-global-landscape-of-digital-agriculture (date of access: 24.12.2024).

5. Marciniak, M. Use of ICT Applications in the Polish Agriculture Advisory System [Electronic resource]. - 2021. Available at: https://www.academia.edu/4747576 (date of access: 26.12.2024).

6. Support PF at Policy level in Poland, including support for Smart Agriculture [Electronic resource]. - 2021. Available at: https://www.programme2014-20.interreg-central.eu/Content.Node/Transfarm4.0/D.T1.1.2-Precision-farming-policy-economic-review-PL.pdf (date of access: 26.12.2024).

7. Singh, C. Role of information technology in Agriculture [Electronic resource]. - 2017. Available at: https://www.slideshare.net/slideshow/role-of-information-technology-in-agriculture/734 07896 (date of access: 24.12.2024).

8. Wyman, O. Agricultural 4.0 – the future of farming technology [Electronic resource]. - 2018. Available at: https://www.oliverwyman.com/ourexpertise/insights/2018/feb/agriculture-4-0--thefuture-of-farming-technology.html (date of access: 26.12.2024).

9. Khan, N., Ram, L. R., Sargani, G.R., Ihtisham, M., Khayyam, M., Ismail, S. Current Progress and Future Prospects of Agriculture Technology: Gateway to Sustainable Agriculture [Electronic resource]. - 2021. Available at: https://www.mdpi-com.translate.goog/2071-1050/13/9/4883?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ru&_x_tr_hl=ru&_x_tr_pto=sc (date of access: 26.12.2024).

10. «Жер аманаты»: почти 11 млн га земли возвращено государству [Электронный ресурс].- 2024. - URL: https://www.liter.kz/zheramanaty--pochti--11-mln-ga-zemli-vozvrashcheno-gosudarstvu-1725521189/ (дата обращения: 06.01.2025).

11. Курманова, Г.К., Асилов, Б.У., Даниярова, М.Т. Повышение эффективности использования сельскохозяйственных угодий [Электронный ресурс]. - 2021.- URL: https://www.doi.org/10.46666/2021-4.2708-9991.19 (дата обращения: 06.01.2025).

12. Антонов, С.А. Особенности использования данных дистанционного зондирования Земли и ГИС-технологий для анализа рельефа агроландшафтов [Электронный ресурс]. - 2019.- URL: https://www.cyberleninka.ru/article/n/osobennosti--ispolzovaniya-dannyhdistantsionnogo-zondirovaniya-zemli-i-gis-tehnologiy-dlya-analiza-reliefa-agrolandshaftov (дата обращения: 06.01.2025).

13. Все неиспользуемые сельхозземли будут возвращены государству / [Электронный ресурс].-2022.-URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/moa/press/news/details/365392?lang=ru (дата обращения: 08.01.2025).

14. Завершить полностью оцифровку сельхозземель в Казахстане планируют в 2025 году [Электронный ресурс]. - 2025.- URL: https://www.kt.kz/rus/state/zavershit_polnostyu_otsifrovku_selhozzemel_v_kazahstane_1377959824.html (дата обращения: 08.01.2025).

15. Суйеубаева, С.Н. Формирование человеческого капитала в аграрном секторе Республики Казахстан в цифровом пространстве / С.Н. Суйеубаева, М. Козлова, O. Ozpence// Проблемы агрорынка.-2024.-N1.-С.219-230. https://doi.org/10.46666/2024-1.2708-9991.19