Қазақстанның Жамбыл облысы мысалында аграрлық сектордағы жерді ұтымды пайдалану

   Мақсаты - Жамбыл облысының 2018-2022 жылдардағы ауыл шаруашылығының қазіргі жай-күйін талдау. Өңірдің АӨК жалпы өнімнің жан басына шаққанда 100 га ауыл шаруашылығы алқаптарының, сондай-ақ өнімді сатудан және көрсетілген қызметтерден түсетін кірістердің өсуімен сипатталады. Бұдан басқа, 2022 жылы оның аграрлық секторы республика бойынша алтыншы орынды иеленді, бұл облысты стратегиялық маңызды деп айқындады.

   Әдістер - статистикалық және математикалық, олардың негізінде агроөнеркәсіптік кешеннің дамуы туралы бастапқы деректер алынды және тауарлар шығару көлемі мен сала қызметіне әсер ететін факторлар арасындағы байланыс анықталды.

   Нәтижелер - агроөнеркәсіп өндірісінде өңірдің өсімдік және мал шаруашылықтарын нығайту үшін жағдай жасалып, жоғары көрсеткіштерге қол жеткізілгені атап өтілді. Өз кезегінде мұндай векторлық бағыттылық жер және еңбек ресурстарының: жыртылатын және суармалы жерлердің, жайылымдар мен адами капиталдың болуына байланысты.

   Қорытынды - осы құрамдас бөліктердің облыстың ауыл шаруашылығының тиімділігіне әсерін анықтау үшін көп факторлы корреляциялық-регрессиялық талдау пайдаланылды, ол егістік ауыл шаруашылығы мақсатындағы 100 га жерге жалпы өндіріс пен жалпы ішкі өнімнің өсуін қамтамасыз ететінін көрсетті, ал қалған үш фактор жақсы нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік бермейді. Нарық конъюнктурасын ескере отырып, егіс алқаптарының құрылымын оңтайландыруды, мамандандыруды тереңдетуді, еңбекақы төлеудің прогрессивті нысандарын қолдануды, шаруашылық жүргізу нысандарын жетілдіруді, инновациялық технологияларды кеңінен пайдалануды, нақты тұжырымдалған мемлекеттік саясатты және жер ресурстарын нормативтік-құқықтық басқаруды қамтитын әлеуметтік-экономикалық және ұйымдастыру іс-шаралары қажет.

1. Рүстембаев, Б.Е. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер нарығында маркетингтік құралдарды қолдану / Б.Е. Рүстембаев, А.С., Кульмаганбетова, С.С. Ыдырыс // Проблемы агрорынка. - 2024. - № 1. - Б. 154-162. doi: 10.46666/2024-1.2708-9991.13

2. Абралиев, О. А. Қазақстанның аграрлық секторы: инновациялық дамуға бағдарлану / О. А. Абралиев, Г. С. Сугирова, С. Велеско // Проблемы агрорынка. - 2023. - № 1. - Б. 23-31. doi: 10.46666/2023-1.2708-9991.02

3. Абдикадирова, А.А. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану / А.А. Абдикадирова, Ж.А. Дулатбекова, А. Б. Баймбетова // Проблемы агрорынка. - 2024. - № 1. - Б. 174-182. doi: 10.46666/2024-1.2708-9991.15

4. Шайкин, Д.Н. Өңірлердің тұрақты дамуындағы АӨК рөлі: экономикалық бағалау / Д.Н. Шайкин, С.М. Өміржан // Проблемы агрорынка. - 2023. - № 1. - Б. 57-63. doi: 10.46666/2023-1.2708-9991.06

5. Қыдырбаева, Э.О. Қазақстан Республикасындағы мал шаруашылығының қазіргі жағдайы, ішкі резервтері және бәсекеге қабілеттілігін арттыру жолдары / Э.О. Қыдырбаева, С.К. Байдыбекова, А.Г. Толамисова // Проблемы агрорынка. - 2024. - № 1. - Б. 93-102. doi: 10.46666/2024-1.2708-9991.08

6. Li, Xiao. Review of Agricultural Land Functions: Analysis and Visualization Based on Bibliometrics/ Xiao Li, KeningWu, A. Yabo Liang // Land. - 2023. - 12(3). - P. 1-19. doi: 10.3390/land12030561.

7. Xin, Yan. Research on the Scale of Agricultural Land Moderate Management and Countermeasures Based on Farm Household Analysis / Yan Xin, Yuejian Wang, Guang Yang, Na Liao, Fadong Li // Sustainability. - 2021. - 13(19). - P. 1-13. doi: 10.3390/su131910591.

8. Elouattassi, Y. Agroecological concepts and alternatives to the problems of contemporary agriculture: Monoculture and chemical fertilization in the context of climate change / Yasmine Elouattassi, Mohamed Ferioun, Naima Elghachtouli, Khalid Derraz, Fouad Rachidi // Journal of Agriculture and Environment for International Development. - 2023. - 117(2). - P. 41–98. doi: 10.36253/jaeid-14672.

9. Nagaraju, G. Nanotechnology - Big impact: How nanotechnology is changing the future of agriculture? / Golla Nagaraju, Saritha Gari, Anju Thattantavide , Ajay Kumar // Journal of Agriculture and Food Research. - 2022. - Vol. 10. - P. 1-19. doi: 10.1016/j.jafr.2022.100457.

10. Viana, Cláudia M. Agricultural land systems importance for supporting food security and sustainable development goals : A systematic review / Cláudia M. Viana, Dulce Freire, Patrícia Abrantes, Jorge Rocha, Paulo Pereira // Science of The Total Environment. - 2022. - Vol. 806. - P. 1-13 doi: 10.1016/j.scitotenv.2021.150718.

11. Iliychovsky, Svetoslav. Application of mathematical models in the evaluation of agricultural lands / Svetoslav Iliychovsky, Teodora Filipova, Petya Yordanova // E3S Web of Conferences. - 2023. - Vol. - P. 1-11 doi: 10.1051/e3sconf/202340801007

12. López, Susana Rodríguez. Classification of agricultural land management systems for global modeling of biodiversity and ecosystem services / Susana Rodríguez López, Lenny G.J. van Bussel, Rob Alkemade // Agriculture, Ecosystems & Environment. - 2024. - Vol. 360. - P. 1-11. doi: 10.1016/j.agee.2023.108795.

13. Liubchenko, A. General principles of target designation of agricultural lands / A. Liubchenko // Three Seas Economic Journal. - 2024. - Vol. 5. - P. 86-90. doi: 10.30525/2661-5150/2024-5-13.

14. Қазақстан Республикасының Жер кодексі. Алматы: Юрист, 2019.-176 б.

15. Chet F. Application of Unconventional Tillage Systems to Maize Cultivation and Measures for Rational Use of Agricultural Lands / F. Chet, T. Rusu, C. Chet, A. Simon, A.-M. Vălean, A.O. Ceclan, M. Bărdas, A. Tărău // Land. - 2023. - 12(11). - P. 1-15 doi: 10.3390/land12112046.