«Жасыл» экономиканың озық технологиялары контекстінде Қазақстан Республикасының АӨК-не инвестициялау

«Жасыл» инвестициялар - бұл «жасыл» жобаларды қаржыландыруға бағытталған жеке және мемлекеттік капиталға негізделген қаржы құралдарының жиынтығы.

Мақсаты - Қазақстанның аграрлық секторын «жасыл» субсидиялаудың заманауи тәсілдерін қарастыру және көп факторлы модель түрінде «жасыл» экономиканың инновациялық технологияларына көшу жағдайында осы мәселе бойынша өз ұстанымын ұсыну.

Әдістері - мақалада деректердің статистикалық қатарлары пайдаланылды, шетелдік және отандық ғалымдардың еңбектері, халықаралық тәжірибе зерттелген.

Нәтижелері - республиканың агроөнеркәсіптік кешенінде оны құрудың негізгі элементтері белгіленді, әсер етуші факторлар талданған; экономикалықматематикалық модельдеу негізінде «жасыл» субсидиялардың динамикасы көрсетілген.

Экологиялық орнықты дамудың жаңа тетіктерін инвестициялау бөлігінде әртүрлі мемлекеттерде қол жеткізілген нәтижелер жинақталған. Елдегі экологиялық саясат саласының кеңеюін сипаттайтын ықтимал тәуекелдерді ескере отырып, болжамды болжамды модель алынды.

Жүргізілген зерттеу негізінде «жасыл» бағалы қағаздар нарығын жетілдіру және ұзақ мерзімді несиелеу қажеттілігі туралы қорытындылар жасалған. Автор қазіргі уақытта кезкелген салада тұрақты инвестициялар сұранысқа ие екенін айтады, ал ауыл шаруашылығындағы басым бағыттардың ішінде қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға және табиғи экожүйелерді сақтауға бағытталған жобаларды атап өтуге болады. Цифрландыру мен инновациялық қызметке, оның ішінде экологиялық көрсеткіштердің мониторингі жүйесіне қаражат; тұйық циклді экономикаға айналдыруға бағытталған технологиялар, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жерлерінің қорын сақтау және азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін топыраққа, су ресурстарына теріс әсерді қысқартуға байланысты әзірлемелер талап етілетін болады.

1. Пискулова, Н. Экологическая политика как фактор международной конкурентоспособности государств/ Н. Пискулова // Мировая экономика и международные отношения. – 2000. - №7. – С.48-53. https://doi.org/10.20542/0131-2227-2000-7-48-53.

2. Brühl, V. Green Finance in Europe — Strategy, Regulation and Instruments / V. Brühl // Intereconomics . - 2021. - N. 56. – P. 323–330. https://doi.org/10.1007/s10272-021-1011-8.

3. Архипова, В.В. «Зеленые финансы» как средство для решения глобальных проблем / В.В. Архипова // Экономический журнал ВШЭ. - 2017. Т. 21.- № 2. -С. 312–3321.

4. Григорук, В. В., Аюлов, А.М. Экологические и экономические условия в Казахстане для выращивания сельскохозяйственных культур по органическим технологиям [Электронный ресурс]. - 2019. - URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ekologicheskie-i-ekonomicheskie-usloviya-v-kazahstane-dlya-vyraschivaniya-selskohozyaystvennyh-kultur-po-organicheskim-tehnologiyam (дата обращения: 05.11.2023).

5. Сатыбалдин, А.А. Развитие экономики Казахстана в условиях пандемии: ограничения, возможности и антикризисные меры / А.А. Сатыбалдин Н.К., Нурланова, А.К., Омаров, Н.К. Сапарбек // Экономика и финансы. – 2021. - № 11(147). – С.3-10.

6. Маденова, К.М. Государственные субсидии на повышение продуктивности в мясном скотоводстве Республики Казахстан: инструменты реализации / К.М. Маденова, Ф.А. Шуленбаева, Г.А. Асанова // Проблемы агрорынка.- 2023; - №1.– С. 80-87. https://doi.org/10.46666/2023-1.2708-9991.09.

7. Калиев, Г.А. Вопросы продовольственной безопасности Казахстана / Г.А.Калиев, А.Б. Молдашев // Проблемы агрорынка. - 2021. - №4(4).- C. 13-22. https://doi.org/10.46666/2021-4.2708-9991.01.

8. Жумашева, С.Т. Цифровизация как основа инновационного потенциала аграрного производства Казахстана / С.Т. Жумашева, А. Муханова, З.Б. Смагулова // Проблемы агрорынка. – 2020. - №2. – С. 45-52 .

9. Байжолова, Р.А. Проблемы и перспективы формирования «зеленой экономики» в Казахстане / Р.А. Байжолова, Ж.М. Орынканова // Вестник университета «Туран». – 2019. - № 1. – С. 182-186.

10. Полоник, С.С. Мировой опыт формирования и развития «зеленых» инвестиций в условиях обеспечения устойчивого экономического роста / С.С. Полоник, Э.В. Хоробых, А.А. Литвинчук // Вестник Полоцкого государственного университета. – 2018. - №13. – С. 2-11.

11. Eyraud, L. Green investment: Trends and determinants / L. Eyraud, B. Clements, A. Wane // Energy Policy.- 2013.- N. 60.- P. 852-865. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.04.039.

12. Мишулина, С.И. Зеленые инвестиции как элемент механизма экологизации региональной экономики / С.И. Мишулина // Sochi Journal of Economy. - 2019. – № 13 (2). – С. 155–164.

13. Ahmad, M, Ahmed, Z, Bai Y, et al. Financial inclusion, technological innovations, and environmental quality: Analyzing the role of green openness // Front Environ Sci. – 2022.- Vol. 10.- 851263. https://doi.org/10.3389/fenvs.2022.851263

14. Dolgos, A. The Uptake of Green Finance Tools in Agriculture : Results of a Q-methodology / A. Dolgos, T. Bareith, L. Vancsura, A. Csonka // Financial and Economic Review. - 2023. - Vol. 22. – P. 99-123. https://doi.org/10.33893/FER.22.2.99.

15. Shen, B., Price, L., Wang, J., Li, M., Zeng L. China’s Approaches to Financing Sustainable Development: Policies, Practices, and Issues / B. Shen, L. Price, J. Wang, M. Li, L. Zeng. // Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory. – 2013. – Vol. 2. – N. 2- P. 178-198. https://doi.org/10.1002/wene.66.

16. Tao, L. How do green bonds affect green technology innovation? Firm evidence from China / L. Tao, D. Mingyue, R. Siyu // Green Finance. - 2022. – Vol.4. - N.4. - P. 492-511. https://doi.org/10.3934/GF.2022024

17. Закон Республики Казахстан «Об энергосбережении и повышении энергоэффективности» от 13 января 2012 года № 541IV [Электронный ресурс]. – 2023. – URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/Z1200000541 (дата обращения: 05.11.2023).